بررسی رسوب زایی کاربری اراضی در منطقه سجزی-کوهپایه اصفهان

از آنجایی که خاک بستر اصلی تولیدات گیاهی و عامل اصلی در توسعه پایدار محیط زیست و خودکفایی کشور میباشد، لزوم برآورد تولید رسوب از سطح اراضی احساس میگردد. تحقیق حاضر در سال 1385 صورت گرفته و به منظور بررسی رسوبزایی کاربری اراضی، بخشی از زیر حوضه سجزی- کوهپایه واقع در حوضه آبخیز زاینده رود با مساحت 67091/7 هکتار انتخاب گردید. نقشه کاربردی اراضی منطقه با استفاده از تفسیر چشمی عکسهای هوایی 1:40000 و تصویر رنگی کاذب (ترکیب باندهای 2،3،4) از تصویر ماهواره ای ETM2002 تهیه و پس از تصحیح مرزها طی بازدیدهای صحرایی، در محیط نرم افزاری IL WIS 3.0 رقومی گردید. در هر واحد کاربری، دستگاه بارانساز مصنوعی جهت تولید رواناب و رسوب و اندازهگیری رسوبزایی به کار گرفته شد. به منظور بررسی عوامل مؤثر در رسوبزایی، از مجاورت هر میکروپلات نمونهبرداری از خاک صورت گرفت و برخی از فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی آنها اندازهگیری شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که رسوبزایی در کاربریهای مختلف با یکدیگر اختلاف معنیداری ندارند. حساسترین تا مقاومترین کاربریها نسبت به فرسایش به ترتیب آیش، متروک، بایر و مرتع میباشند. طبق نتایج مدلهای رگرسیونی، در تولید رسوب کاربری اراضی پارامترهای سیلت، ماسه، ماسه ریز، رطوبت نسبی، آهک، سیلت+ ماسه خیلی ریز، هدایت الکتریکی، رس و ماده آلی نقش مؤثر داشتهاند. با شناخت و کنترل عوامل فوق میتوان به تثبیت خاک به عنوان بستر توسعه پایدار محیط زیست دست یافت.

Keywords:

کاربری اراضی , رسوبزایی , توسعه پایدار , بارانساز , سجزی-کوهپایه