سیدمحمدعلی ایازی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

داستان سلیمان در سوره سبا و نمل، یکی از بحث انگیزترین قصه های قرآن است. در این داستان مطالبی آمده که همگی شگف تانگیز و جای چون و چرای بسیار دارد. به عنوان نمونه، داستان گفت وگوی سلیمان با هدهد و تشخیص کفر کافران توسط هدهد و فرمانروایی ملکه سبا که مورد پذیرش قرآن نیز قرار گرفته است و ... . اما یکی از مباحث بحث انگیز این داستان، شیوه رفتار آن حضرت با ملکه سبا در جهت تهدید و اجبار بر دین است که زمینه استناد به آن برای وجوب جهاد ابتدایی قرار گرفته است. سلیمان فردی حکیم و فرزانه بود، اما چرا با شیوه قهرآمیز، حاکمی قدرتمند را مجبور کرد که یا مسلمان شود و تسلیم گردد، یا در برابر لشکر شکوهمند او قرار میگیرد. قرآن این داستان را در سوره نمل بیان می کند و نه تنها از این روش نقدی نمی کند، که آن را تایید هم می کند. درباره این داستان نظریات گوناگونی ارایه شده که رای جترین آنها، واقعی بودن داستان در برابر نظریه رمزی بودن آن است. در این مقاله پس از توضیح فشرده داستان، نکات بحث انگیز آن بررسی شده و نتیجه گیری شده که دلالتی بر استفاده از زور برای اجبار بر عقیده ندارد و شبهات مطرح شده پاسخ داده شده است.

سلیمان/ ملکه سبا/ بلقیس/ جهاد ابتدایی/ سیره پیامبران/ آزادی عقیده