محمدعلی حیدری مزرعه آخوند - استادیاردانشگاه یزد
ابراهیم اقبال - دانشیاردانشگاه تهران
محمدرضا اشتری رکن آبادی - دانشجوی دکتری پژوهشکده نهج البلاغه

در لابه لای کتابهای علوم قرآنی و تفسیر، پدیده ای به نام آیات مستثنیات خودنمایی میکند. وجود آیه یا آیات مدنی در سورهایمکی و آیه یا آیات مکی در سورهای مدنی، آیات مستثنیات گفته می شود. این پدیده از هیچ پشتوانه نقلی برخوردار نیست و نخستین بار به صورت محدود در قرن دوم در تفسیر مقاتلبن سلیمان خودنمایی کرد . سپس در طول تاریخ تفسیر بر تعداد آنها افزوده شد. سبب نزول جعلی، خلط میان معنای لغوی و اصطلاحی برخی کلمات، تفسیر نادرست برخی از فرازهای آیات و خلط میان معیارهای شناخت مکی و مدنی بودن آیات، مهم ترین علتهای پیدایش آیات مستثنیات است. این پژوهش به بیان علتهای پیدایش آیات مستثنیات میپردازد.

اسباب نزول/ آیات مستثنیات مکی/ مدنی