شادی کافی ملاک
سیدمصطفی خضری

لجن به عنوان ماده زائد در فرایند تصفیه فاضلاب محسوب می شود و باید بر طبق ضوابط زیست محیطی جمع آوری و دفع گرددولی معمولا به دلیل عدم رعایت این ضوابط منابع طبیعی آلوده می گردند.بهترین راه مهار این مشکلات استفاده بهینه از این ماده زائد می باشد.در ایران استفاده از این ماده در تهیه کود و سیمان رواج دارد ولی تا کنون استفاده های خوراکی از آن به عمل نیامده است.استفاده از حیوانات مزرعه در امر به مصرف رساندن ضایعات می تواند دستاوردی امیدوار کننده جهت حداقل کردن اثر ضایعات بر محیط زیست محسوب شود.در بین این ضایعات لجن تصفیه فاضلاب با رطوبت مناسب و میزان مجاز فلزات سنگین و عوامل بیماری زا می تواند به عنوان پارامتر موثر در تهیه خوراک دام استفاده شود و بسیاری از دانشمندان لجنها را به عنوان منابعی از اسیدهای آمینه و ویتامین های گروه ب مورد توجه قرار داده اند. به طوریکه در یکی از کشتارگاههای آفریقا از لجن تصفیه فاضلاب که حدود 40 %پروتئین داشت مکمل خوراک دام تهیه شد و هزینه های صرف شده جهت تصفیه و عمل آوری لجن از طریق فروش محصول مورد نظردر عرض یک سال جبران شد. به منظور بررسی عملی شدن این تحقیق از لجن تصفیه فاضلاب یکی از کشتارگاههای ایران نمونه گیری صورت گرفت و در شرایط آزمایشگاهی از آن کنسانتره تهیه شد .نتایج نشان دادند که کنسانتره تهیه شده از لحاظ ارزش غذایی و پروتئین ،مشابه با خوراکهای دامی رایج می باشد و حتی در بعضی موارد ارزشی بیشتر از آنها دارا می باشد .

لجن تصفیه فاضلاب،کنسانتره تولیدی،خوراک دام