علی اکبر تاج مزینانی - استادیار گروه تعاون و رفاه دانشگاه علامه طباطبایی.
علی شیرین آبادی - کارشناس ارشد برنامه ریزی رفاه اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی

مقاله حاضر به ارزیابی کیفی برنامه رفاهی بیمه بیکاری در ایران پرداخته است. مسیله اصلی که سبب این پژوهش شده است، چالش های طرح بیمه بیکاری در ایران، همچون مشکلات مالی این طرح، طولانی شدن دریافت مقرری برای برخی از بیمه شدگان، خروج کند بیکاران از صندوق بیمه بیکاری و دیگر مسایل بوده است که نیاز به ارزیابی این طرح را ضروری ساخته بود. در این پژوهش از سه نوع ارزیابی نیازمحور، فرایندمحور و پیامدمحور استفاده شده است. در این راستا با استفاده از روش تحقیق کیفی و تکنیک مصاحبه با مقرری بگیران و نیز کارشناسان بیمه بیکاری در دو مجموعه وزارت کار و سازمان تامین اجتماعی در کنار مطالعه اسناد و مدارک، به جمع آوری داده ها و اطلاعات لازم برای پژوهش پرداخته شد. سپس داده های جمع آوری شده به روش تحلیل تماتیک مورد تحلیل قرار گرفتند. در خلال تحلیل داده ها، 9 مضمون (تم) اصلی شناسایی شدند که ترسیم کننده مهم ترین چالش های پیش روی برنامه بیمه بیکاری در کشور هستند که عبارت اند از: فرایند اداری زمان بر، پوشش ندادن جامع همه واجدین شرایط، سوءاستفاده از بیمه بیکاری، تحمیل خواسته ها و سوءاستفادهکارفرمایان، نبود تعادل بین ورودی و خروجی صندوق بیمه بیکاری، ضعف اشتغال مجدد، عدم یکسانی در آمار، وابستگی رفاهی و پوشش ندادن همه نیازها. مضامین استخراج شده در قالب جدول حاوی چالش های برنامه رفاهی بیمه بیکاری در ایران با عنوان چالش های نیازمحور، فرایندمحور و پیامدمحور ارایه شدند. پژوهش های قبلی به دلیل نداشتن نگاه ژرف به مسایل طرح بیمه بیکاری نتوانسته اند به خوبی مهم ترین چالش های این طرح در ایران را آشکار سازند و یافته های پژوهش حاضر از این حیث که طی بررسی یک مطالعهژرفانگر به دست آمده، حایز اهمیت است

بیمه بیکاری، رفاه، وابستگی رفاهی، سوءاستفاده رفاهی،ارزیابی