حسینعلی شیرزادی - عضو هییت علمی دانشکده علوم اجتماعی ،دانشگاه علامه طباطبایی

اهمیت سازماندهی و مدیریت علمی در عملکرد موفقیت آمیز همه انواع سازمان ها و به ویژه بنگاه های تجارتی، از جمله شرکت های تعاونی که در طبقه بندی شرکت های تجارتی قرار دارند، بر همگان آشکار است. با این همه، شماری از نظریه پردازان مسایل سازماد و مدیریت و حتی برخی از علاقه مندان به تعاود و سازمان تعاونی بر این عقیده اند که چودن تولد همزمان دو مولود خلف انقلاب صنعتی، اولی سازمان و مدیریت علمی و دومی شرکت تعاونی رسمی، به دلایل مختلف صورت پذیرفته است - مثلا هدف از پیدای پدیده سازمان و مدیریت علمی با تنظیم اصول و قواعدی علمی برای اداره بنگاه های عظیم تجارتی بوده است تا از آن طریق به حفظ و فزونی سرمایه و استمرار در کسب درآمد سرشار که از انگیزه های فردی در نظام سرمایه داری است پرداخته شود، در حالی که شکل گری تعاونی علمی برای جلوگیری از اجحاف و سودجویی و استثمار و سایر عوارض سرمایه داری بوده است و این هدف ارزشمند از طریق تلاش جمعی آگاهانه و هوشیارانه در جهت رفع تمام یا پاره ای از نیازمندی های اولیه و مشترک اعضا، آن هم به شیوه همیاری و همکاری متقابل و داوطلبانه و توجه به منافع جمع صورت پذیرفته است - لذا تلفیق این دو پدیده اجتماعی، اقدامی اصولی و منطقی نیست. به نظر می رسد این گروه در شناخت خود از شرکت تعاونی که بنگاهی اجتماعی و اقتصادی و از نوع سازمان های متعالی و مردمی است، دچار اشتباه گردیده اند، زیرا اگرچه هدف تعاونی ها خدمت به اعضاست، نه کسب سود سرشار، ولی برای انجام موفقیت آمیز این هدف و ادامه حیات و بقا و ماندگاری تعاونی به ویژه در جریان رقابت سالم با سایر بخش های اقتصادی و حضور فعال در فعالیت های اجتماعی و اقتصادی جامعه براساس اصل موازنه اقتصادی، ضرورت کسب درآمدهای معقول نیز الزامی است. در نتیجه توجه جدی به هنجارهای مورد قبول سایر انواع شرکت های تجارتی از جمله توجه به بهره گیری از سازماندهی و مدیریت علمی در تعاونی ها در کنار باور و رعایت هنجارهای مورد قبول تعاونی، امری اجتناب ناپذیر است و از همین طریق است که موجبات مشارکت موثر اعضا در امور تعاونی که راز موفقیت تعاونی ها در آن است، فراهم می گردد. در این مقاله به اهمیت نقش سازمان و مدیریت علمی در کار کرد موفقیت آمیز تعاونی های رسمی پرداخته می شود.

نقش سازمان ،مدیریت علمی،عملکرد تعاونی های رسمی