سهیلا امجدی
حمیدرضا جعفری
غلامرضا نبی بیدهندی

آبهای زیر زمینی یک منبع مهم تامین آب مورد استفاده در مصارف شرب، کشاورزی و صنعت به شمار می رود . افزایش سریع جمعیت انسانی و صنعتی شدن جوامع نیاز به آب شیرین را که قسمت مهمی از آن شامل آبهای زیرزمینی است ، بیشتر می کند . متاسفانه این منبع مهم طبیعی دارای محدودیت کمی و کیفی برای استفاده بوده و در مقابل انواع آلوده کننده ها از جمله نیترات آسیب پذیر است . نیترات یک ترکیب معمول از انجام پروسه طبیعی چرخه نیتروژن بوده و علاوه بر آن منابع انسانی نیز باعث افزایشآن ، بخصوص در آبهای زیر زمینی می شوند که نتیجه این امر نامطلوب شدن کیفیت آبهای آشامیدنی و افزایش خطراتی برای سلامتی انسانها بخصوص کودکان است . در این راستا به علت تمرکز چاههای آب آشامیدنی در قسمت شرقی دشت زنجان ، این محدوده برای مطالعه و بررسی انتخاب گردید . استان زنجان در شمالغرب ایران بین 48 تا 49 درجه طول شرقی و 36 تا 37 درجه عرض شمالی واقع گردیده است . مساحت کل محدوده مطالعاتی زنجان 4705 کیلومتر مربع می باشد که 1667 کیلومتر مربع آن را مناطق دشتی تشکیل داده وتقریبا" 72 درصد از کل مساحت دشت مساحت آبخوان می باشد . حدودا" 40 حلقه چاه آب شرب در قسمت شرقی دشت زنجان قرار گرفته که با توجه به اهمیت سالم بودن آبهای آشامیدنی ، مطالعه میزان غلظت نیترات این آبها ارزش ویژه ای خواهد داشت . بنابر این سعی شده با توجه به نتایج آزمایشات و محل قرار گرفتن چاههای آب آشامیدنی ، روند تغییرات غلظت نیترات موجود در آبهای زیر زمینی تامین کننده آب شرب شهر زنجان مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد .

آبهای زیر زمینی ، فاضلابهای انسانی ، کودهای نیترو ژن دار