یارمحمد قاسمی - استادیار دانشکده علوم انسانی دانشگاه ایلام
اسحاق قیصریان - کارشناس ارشد جمعیت شناسی

هدف اصلی این مقاله شناخت عوامل موثر بر مرگ و میر کودکان در استان ایلام با تاکید بر محرومیت اجتماعی است. بر این اساس مهمترین سوال پژوهشی مورد نظر عبارت است از این که محرومیت اجتماعی و شاخص های جمعیتی، چه رابطه ای با مرگ و میر کودکان دارند. روش تحقیق مورد استفاده برای بررسی موضوع و سوالات تحقیق روش پیمایشی است و جامعه آماری مورد نظر عبارت است از کلیه زنان ازدواج کرده 49-15 ساله استان ایلام که حداقل یک بچه زنده بدنیا آورده اند. مبانی نظری برای تحلیل و تبیین موضوع این مقاله مشتمل بر نظریه های محرومیت اجتماعی و نظریه های مربوط به مرگ و میر کودکان است که در نهایت با استفاده از نظریه های مطرح شده مدل نظری مقاله ترسیم شده است. بر اساس اطلاعات به دست آمده متوسط بعد خانوار در نمونه تحت بررسی 9/4 نفر، میانگین فاصله بین موالید، 42 ماه، میانگین تعداد فرزندان زنده به دنیا آمده 05/3 و میانگین تعداد فرزندان زنده مانده، 8/2 بوده است. تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح دو متغیره و چند متغیره صورت گرفته است. در سطح تحلیل چند متغیره از رگرسیون لوجستیک استفاده شده است. بر این اساس در سطح کل استان، شاخص های جمعیتی، محرومیت اجتماعی و نوع ازدواج، در مدل باقی مانده اند اما در نقاط شهری، محرومیت اجتماعی، نوع ازدواج و آگاهی از مراقبت های کودکان، در مدل باقی مانده اند و در نهایت در نقاط روستایی، شاخص های جمعیتی، محرومیت اجتماعی، بهداشت تغذیه و نوع ازدواج، در مدل باقی مانده اند. به منظور تایید مدل تحلیلی مطالعه حاضر، از مدل معادلات ساختاری استفاده شده است که در این مدل به استثنای بهداشت تغذیه، تمامی متغیرهای انتخاب شده به طور مستقیم یا غیر مستقیم بر متغیر وابسته تاثیر داشته اند.

مرگ و میر کودکان؛ محرومیت اجتماعی؛ شاخص های جمعیتی؛ نوع ازدواج؛ بهداشت تغذیه؛ آگاهی از مراقبت های کودکان