هادی خانیکی - استادیار علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی
محمودرضا بابایی - عضو هییت علمی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران

سازوکارها و ابزارهای ارتباطی اینترنت، به دلیل فراهم کردن امکان تعامل، اشتراک گذاری و شکل گیری شبکه های ارتباطی در بین کنشگران فضای سایبر، از دیدگاه علوم ارتباطات و جامعه شناسی مقوله ای دارای اهمیت است. بررسی تعامل انسان - انسان در فضای سایبر، و تاثیر این گونه تعامل های متکی به سازوکارهای ارتباطی فناوری اینترنت، می تواند منجر به طرح این فرضیه شود که: بستر ارتباطی اینترنت، دارای پتانسیل ایجاد الگوهای نوین کنشگری است و نوع ابزار ارتباطی مورد استفاده کنشگران و میزان مهارت آنان در کاربرد ابزار ارتباطی، الگو و سطح تعامل کنشگران را در فضای سایبر تعیین می کند.در این مقاله، تاثیر و نقش سازوکارهای تعاملی اینترنت در شکل گیری الگوهای دسترسی، کنشگری و بیانی کنشگران فضای سایبر ایران،شامل وبلاگستان و شبکه های اجتماعی فارسی، مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به ماهیت پرسش های پژوهش، از روش پیمایش و در گردآوری اطلاعات، از پرسشنامه الکترونیکی استفاده شده است. جامعه آماری مورد مطالعه،کنشگران فعال در چهار سرویس دهنده اصلی وبلاگ نویسی فارسی و چهار سایت شبکه های اجتماعی فضای سایبری ایران بودند. نتایج پژوهش نشان داد که بین الگوهای کنشگری، بیانی و دسترسی در نظام تعاملی انسان-انسان در اینترنت، و سازوکارهای ارتباطی این فناوری رابطه مثبت وجود دارد. هم چنین، نتایج آزمون ها نشان داد که میزان این رابطه، در حد کم است

الگوی بیانی؛ الگوی دسترسی؛ الگوی کنشگری؛ تعامل؛ جامعه شبکه ای؛ سازوکارهای ارتباطی؛ شبکه های اجتماعی؛ فضای سایبر؛ کنش ارتباطی؛ وبلاگستان فارسی