اکرم نجفی پور - دانشجوی دکتری پژوهش هنر دانشگاه الزهرا

در زمان سلجوقیان در تمام هنرها، صنایع و علوم جهش چشم گیری پدید آمد. انواع متنوعى از سفالینه ها کمى پس از روى کار آمدن سلجوقیان در ایران ظاهر شد. مراکز عمده سفال در ایران، شهر رى و کاشان بود. ویژگى این سفالینه ها استفاده از خمیر سفید بود. در این دوره تمام روش های فنی شناخته شده به کار برده میشد. علاوه بر تکنیکهای ساخت بدنه، روش های متنوع و جدید لعاب سازی نیز رواج یافت. لعاب هایی چون: قلیایی، نقاشی زیر لعابی و رو لعابی، مینایی، زراندود و زرین فام. چنین بنظر می آید که در آن دوره نقاشان و طراحان، استاد سفال ساز را در امر ساخت سفال یاری میکردند. کوشش مستمر سفالسازان ایرانی برای اینکه بتوانند با چینی ها و لعاب های ساخت کشور چین برابری کنند موجب بوجود آمدن دو شیوه جدید در ایران گردید، اولین اختراع ترکیب خمیر نرم با آمیخته زیادی از در کوهی و دیگری کشف مجدد لعاب قلیایی بود، که برای آخرین بار در مصر باستان بکار می رفت. در اواسط قرن ششم لعابکارى رنگى بوجود آمد که معمولا بهرنگ فیروزهاى یا آبى تیره بود. سفالینه هاى زرینفام نیز در خلال قرن ششم رواج یافت. نمونه هاى نخستین آن، ریشه در مصر وبینالنهرین داشت و در ایران از پیشرفت و تحول کافى برخوردار شد.

لعابینه، سفال، دوره سلجوقی