قاسم فایز - دانشیار دانشگاه تهران
عماد صادقی - دانشجوی دکتری تفسیر تطبیقی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، قم
ابوذر خیراندیش - دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم

یکی از سور اختلافی از نظر مکی و مدنی بودن، سوره عادیات است که اگر مکان نزول سوره تعیین گردد، در تفسیر و شناخت بهتر آن نقش بسزایی دارد. برخی از مفسران به دلیل سوگندهای ابتدایی در باب اسبان جنگی، آن را مربوط به جهاد دانسته اند که در مدینه واجب شده است. همچنین روایاتی که نزول سوره را بعد از غزوه ذات السلاسل بیان کرده، آن را مدنی دانسته اند. اما با دقت در اسلوب سوره که به سبک سور مکی نازل شده است و روایات صحیح در باب مکی بودن سوره، مشخص می شود که این سوره مکی است و آیات ابتدایی سوره که درباره جنگ است و ربطی به جهاد ندارد که در مدینه نازل شده باشد. همچنین دلیل دیگر بر مکی بودن سوره، بحث محتوایی آن است که در آن سخن از معاد و قیامت به میان آمده که خود از ویژگی های سور مکی است و در نقلی موثق از امام علی(ع) آمده که عادیات وصفی برای شتران در حج است. حال اگر عادیات به معنای اسب باشد، باز به معنای اسب جنگی است که با اسب جهادی متفاوت است؛ زیرا اسب جنگی در فرهنگ جاهلیت در میان اهل مکه از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است.

سوره عادیات، مکی و مدنی، اسب جنگی، اسب جهادی، شان نزول