ابراهیم ابراهیمی - دانشیار دانشگاه اراک
اصغر طهماسبی بلداجی - دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه اراک

امی بودن پیامبر اکرم (ص) در معنای ناتوانی در خواندن و نوشتن، یکی از مباحثی است که قرآن کریم  بر آن تصریح دارد. آیات، روایات و اسناد تاریخی این مطلب را به طور حتم اثبات می کنند که پیامبر اکرم (ص) تا زمان بعثت توانایی خواندن و نوشتن نداشت. این مهم مورد اتفاق اندیشمندان اسلامی فریقین می باشد. اما با وجود این، شبهات فراوانی در این باره از سوی برخی از مستشرقان مطرح گردیده که معتقدند پیامبر اکرم (ص) قبل از بعث، خواندن و نوشتن می دانست و کتاب های آسمانی پیشین را خوانده است. برخی دیگر از مستشرقان نیز برای واژه امی مفهوم مخالف ارایه داده اند و بر این باورند که این واژه دلالت بر نخواندن و ننوشتن پیامبر اکرم (ص) ندارد، بلکه به معنای پیامبر بت پرستان یا پیامبر غیر یهود است. جستار پیش رو، ضمن نقد و بررسی آرای مستشرقان در این باره، مفهوم صحیح امی بودن پیامبر اکرم(ص) را مستند به دلایل قرآنی، روایی و تاریخی بیان می نماید و نتیجه اینکه پیامبر اکرم(ص) تا زمان بعثت (به اتفاق) و یا حتی پس از آن، تا آخر عمر مبارک خود (با اختلاف) نه خواند و نه نوشت که غایت این امر، مسدود کردن راه شبهه افکنی منکران رسالت ایشان بوده، همچنان که اعجاز قرآن و آورنده آن نیز با این مطلب اثبات می شود.

قرآن، پیامبر اکرم(ص)، امی، خواندن و نوشتن، مستشرقان