علی اشرف نظری - دانشیار علوم سیاسی دانشگاه تهران
برهان سلیمی - دانشجوی دکترای اندیشه سیاسی دانشگاه تهران

جنبش گولن (خدمت) از اوایل دهه 1970به عنوان یک جنبش دینی فعالیت کردهاست؛ این جنبش دارای سرمایه ای عظیم، میلیون ها هوادار و هزاران نهاد و موسساتآموزشی و رسانه های متعددی در ترکیه و کشورهای مختلف جهان است. در دهه هایاخیر عناصری همچون دموکراسی، تساهل، گفتگوی بیندینی و اقتصاد بازار درگفتمان این جنبش گنجانده شد هاند. تاکید بر عناصر مدنی و مدرن جنبش، از سویپژوهشگران مختلف موجب نادیده گرفتن لایه های غیردموکراتیک و عمیقا سیاسی آنشده است. این ویژگی ها، در یک دهه اخیر چالش های عمده ای برای دولت ترکیهایجاد کرده است که کودتای جولای 2016یکی از مصادیق برجسته آن بوده است.پرسش اصلی مقاله این است که آیا میتوان جنبش گولن را یک جنبش اسلام گرایغیر سیاسی و دموکراتیک به شمار آورد فرضیه مقاله نیز این است که تمرکزگرایی شدید سازمانی، ساختار سلسله مراتبی و غیرانتخابی، ضعیف بودن مسیولیت پذیریجنبش در برابر دگرها و عدم پاسداشت تکثر و الزامات منطقی آن ها در عمل، وجوهغیردموکراتیک جنبش را آشکار می سازند؛ علاوه بر این، گفتار و رفتار سیاسی گولنو فعالین این جریان در خلال یک دهه اخیر، حکایت از جاه طلبی های سیاسی آن هادارد. در این راستا، مقاله حاضر، جدا از بحث رهبری، فعالیت های داخل و خارج ،گفتمان و آراء پژوهشگران مختلف در خصوص ماهیت جنبش و اهدافش، به کنکاشدر وجوه غیر دموکراتیک جنبش و ابعاد سیاسی آن نیز می پردازد

جنبش گولن، اسلامگرایی، مدرنیته، ناسیونالیسم ترک، جنبش اجتماعی