هادی خانیکی - عضو هییت علمی گروه ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی
محمد اتابک - کارشناسی ارشد علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی
فرید عزیزی - دانشجوی دکتری علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی

همراه با افزایش نقش روزافزون فضای مجازی در زندگی اجتماعی پرسش ها ی بنیادی ازجمله در مورد تاثیرات اجتماعی و سیاسی فضای مجازی و فناوریهای مرتبط با آن به وجود آمده است. هدف از این پژوهش بررسی امکان شکلگیری پدیدار حوزه عمومی در شبکه های اجتماعی فیسبوک با توجه به معیارهای حوزه عمومی هابرماس است. بدین منظور 8 گروه از میان گروهای فیسبوکی ایرانی فعال در زمینه مسایل عمومی بهصورت هدفمند انتخاب و با استفاده از روش تحلیل محتوی کیفی مورد مطالعه قرار گرفتهاند. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که کاربران با پیگیری مسایل مطرح شده در شبکه های مجازی در پیوند با دنیای اجتماعی خود، میتوانند نقش فعالتری در حوزه عمومی داشته باشند . همچنین یافته های بهدست آمده نشان داد فیسبوک بهرغم آنکه زمینه دسترسی شهروندان به اطلاعات مختلف و امکان گفتوگو بر سر موضوعات مختلف را فراهم آورده است، به دلایلی همچون، وجود توزیع نابرابر سرمایههای مختلف، خصلت سطحی بودن اطلاعات، ادامهدار نبودن مسایل مطرحشده، غلبه جلوه بر ایده، جنبه سرگرمکننده بودن مطالب، خصلت انتقادی نبودن مطالب؛ قابلیت تبدیل شدن به یک حوزه عمومی مجازی را ندارد.

شبکههای اجتماعی مجازی، فیسبوک، حوزه عمومی مجازی، کاربران، گفت وگو