مهسا نباتی - دانشجوی کارشناسی ارشد ، آلودگی محیط زیست ،دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات دماوند، ایران
سمیرا خدیوی - استادیار، گروه محیط زیست، دانشکده علوم پایه و کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحدرودهن، ایران
رضا جلیل زاده ینگجه - استادیار، گروه مهندسی محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان، ایران

تهران با جمعیت روبه رشد خود با تولید انواع مواد زاید جامد و پسماندهای خطرناک روبروست که سبب شده این شهر در زمینه دفع و ارایه برنامه های مدیریتی با مشکلات عدیده ای مواجه گردد که این کار تنها با بررسی های مناسب هر بخش و ارایه برنامه های جامع میسر می گردد. با توجه به مطالعاتی که در منطقه 12 ناحیه 3 صورت گرفته بسیاری از صنایع و کارگاه ها با پسماند خطرناک معضلات اصلی منطقه مورد مطالعه شناخته شده اند . به طور مثال در صنعت طلاسازی اسید سولفوریک ، سولفات سیانور و... مشاهده می شود. در صنعت آبکاری موادی مانند فسفات سدیم ، کربنات سدیم ، آهک و بخش مایع : تری کلرو اتین ،H2SO4 ،HCL و کروم و نیکل و بسیاری مواد دیگر تولید می گردد. از صنایع فعال دیگر در این ناحیه صنعت کفاشی و طلا سازی می باشد که مورد مطالعه وبررسی قرار گرفته اند. میزان تولید مواد زاید خطرناک هر یک از صنایع مورد مطالعه در هر سال به ترتیب صنعت آبکاری 92400کیلوگرم ، صنعت کفاشی 105760 کیلوگرم ، صنعت لوستر سازی 44550/0 کیلوگرم می باشد . به طور کلی سالانه بالغ بر 242710 کیلوگرم مواد زاید خطرناک از کارگاه های باقی مانده در منطقه تولید می شود که مقدار قابل توجهی می باشد. از اینرو مقاله فوق به مطالعه و بررسی کارگاه ها و پسماندهای خطرناک هریک از آنها می پردازد و سعی دارد با مطالعه هر یک ، راهکارهای مدیریتی زیست محیطی آن را ارایه نماید.

پسماند خطرناک، صنایع، کارگاه ها، مدیریت زیست محیطی، منطقه 12 شهرداری