طارق سلامات - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول

اوضاع خاص سیاسی و اجتماعی عصر مشروطه، سبب ظهور شاعرانی شد که مهم ترین مضامین شعری آنها، اشعار وطنی ومهم ترین دغدغه شان، مبارزه با نیروهای مستبد داخلی و خارجی بود که استقلال و آزادی کشور را به مخاطره میافکندند.در عصر مشروطه رخ دادهایی مانند جنگ جهانی اول، ورود استعمار انگلیس و روس به ایران، استبداد داخلی،شکست های پی در پی از بیگانگان و جدا شدن قسمت های وسیعی از ایران زمین، جریان موسوم به روشن فکری و دینستیزی، وجود حاکمان و دولتمردان نالایق و... توجه شعرای واقعی و فرزندان راستین میهن را بیش از پیش به دفاع از حیثیتو کیان ایران زمین معطوف داشته و در نتیجه شاهد گسترش بی نظیر مضامین و درون مایه های وطن دوستی، میهن پرستی وپایداری در راه دفاع از سرزمین و میهن در شعر و ادب این دوره هستیم. مقاله ی حاضر درصدد است با بررسی شعر عصرمشروطه در دیوان برخی از مهمترین شاعران این دوره ملک الشعرای بهار، میرزاده عشقی، عارف قزوینی، فرخی یزدی و به بررسی و تحلیل بازخورد مفهوم میهن پرستی و دفاع از سرزمین در اشعار ایشان بپردازد. مبارزه با استبداد داخلی، دعوتبه آزادی، پرهیز از تفرقه، ستایش اتحاد، قیام علیه استعمار خارجی، مخالفت با قراردادهای یک جانبه و... از جمله مسایلیاست که در این زمینه مورد بررسی و کنکاش قرار می گیرد.

عصر مشروطه، وطن دوستی، پایداری، استعمار ستیزی، ادب معاصر فارسی