ارزیابی ناراحتی های اسکلتی عضلانی و بار ذهنی با استفاده از روش های NASA-TLX و CMDQ در کارکنان واحدهای عملیاتی و اداری یک پالایشگاه نفت جنوب غرب کشور در سال 1395

سابقه و هدف : اختلالات اسکلتی عضلانی ناشی از کار در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه موجب افزایش هزینه های جبران غرامت و درمان های پزشکی، کاهش بهره وری و کیفیت زندگی شده و از مشکلات مهم شغلی در این کشورها به شمار می رود. از طرفی تحقیقات نشان می دهد که بار کاری کارمندان پتروشیمی و نفت، یکی از مهمترین شاخص ها جهت ارزیابی ایمنی و کیفیت در بخش های اتاق کنترل واحد های عملیاتی است ارزیابی ناراحتی های اسکلتی- عضلانی و بار ذهنی تلاشی در جهت پیشگیری از این اختلالات است. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی ناراحتی های اسکلتی- عضلانی و بارذهنی در کارکنان واحدهای عملیاتی و اداری یک پالایشگاه نفت جنوب غرب کشور در سال 1394 انجام شده است.مواد و روش ها: تحقیق حاضر یک مطالعه مقطعی و توصیفی– تحلیلی است. در ابتدا تعداد نمونه ها با استفاده از فرمول کوکران برآورد شد. براین اساس 400 نفر از کارکنان بخش های مختلف عملیاتی مورد ارزیابی قرار گرفتند.افراد مورد مطالعه از نظر سابقه بیماری های اثرگذار بر اختلالات اسکلتی– عضلانی مانند آرتروز،روماتیسم، مشکلات روانی هر حادثه ای که منجر به آسیب اسکلتی– عضلانی مزمن شده باشد، مورد بررسی قرارگرفتند. گردآوری داده ها با استفاده از پرسشنامه متشکل از ویژگی های دموگرافیک و فردی (شامل سن، جنس، وزن، قد، وضعیت تاهل، میزان تحصیلات، سابقه کار و شغل) و پرسشنامه بروز ناراحتی های اسکلتی عضلانی کرنل (CMDQ) انجام گرفت. همچنین با استفاده از پرسشنامه استاندارد بار ذهنی NASA-TLX قسمت دوم داده ها جمع آوری گردید. داده های مطالعه با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 20 و نرم افزار اکسل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: نتایج حاصل از خودگزارشی نشان داد که 5/95% افراد دارای ناراحتی بسیار جزیی و قابل چشم پوشی در سیستم اسکلتی عضلانی خود بودند. ناراحتی های اسکلتی عضلانی در بین قسمت های مختلف بدن در کارکنان عملیاتی نسبت به اداری بیشتر است. . فعالیتهای ذهنی و ادراکی در واحد امور مالی با 28/84 درصد بیشترین و در واحد خدمات عمومی با 66/36 درصد کمترین بار ذهنی در میان کارکنان داشتند.نتیجه گیری: جهت اثربخشی مطالعه کاربردی و عملیاتی حاضر پس از مشخص شدن گروه های هدف، اقدامات اصلاحی و کنترلی و مداخله ای برای کاهش بار کاری ذهنی و پیشگیری از اختلالات اسکلتی عضلانی با هدف کاهش خطای انسانی، خستگی شغلی و حفظ سلامت کارکنان ارایه گردید.

Keywords:

شاخص NASA-TLX , شاخص CMDQ , خطای انسانی , بار ذهنی , اختلالات اسکلتی عضلانی