بررسی اثرات استرس اکسیداتیو و سمی گیاه زرشک berberis vulgaris) ) در دوز های بالا در موش های صحرایی نر

سابقه و هدف: گیاه زرشک خواص مختلفی مانند کاهش قند خون ، کاهش چربی خون ، حفاظت کلیوی و کبدی دارد. همچنین در مطالعاتی اثرات آنتی اکسیدانی گیاه زرشک گزارش شده است. واکنش های اکسیداسیون سبب پیشرفت آترواسکلروز و دیابت می شوند. آنتی اکسیدان ها در کاهش واکنش های اکسیداسیون، پیشگیری و درمان بیماری ها نقش دارند. در این مطالعه به بررسی اثرات استرس اکسیداتیو و سمیت ناشی از غلظت بالای زرشک پرداخته شد.مواد و روش ها: در این مطالعه 36 سر موش نر انتخاب شدند، در 6 گروه (n=6) تقسیم شدند و دوز های مختلفی از عصاره ی گیاه زرشک که به روش استاندارد تهیه شده بود به ترتیب (150، 500، 1000، 2000 و 5000 میلی گرم بر کیلوگرم) به صورت خوراکی به مدت 14 روز به موشها داده شد. (گروه 6 به عنوان کنترل). در پایان کار موش ها با استفاده از بیهوشی تنفسی کشته شدند و نمونه ی خون قلب آنها جمع آوری شد و سطح پارامتر های خونی نظیر آنتی اکسیدان های توتال خون و فاکتور مالون دی آلدیید بعنوان فاکتور استرس اکسیداتسو اندازه گیری شد . داده ها با آزمون های آنالیز واریانس یک طرفه و تعقیبی توکی در نرم افزار SPSS ویرایش 19تحلیل شدند. یافته ها: دوز بالا از عصاره ی آبی زرشک سبب مرگ در موش ها نشد ولی تغییرات رفتاری همچون پرخاشگری و حساسیت بالا در موش هایی که دوز های بالایی دریافت کردند دیده شد همچنین به طور معنا داری سطح آنتی اکسیدان های توتال خون در گروه های4 و 5 که دوزهای بالایی (2000 و 5000 میلی گرم بر کیلوگرم) ازعصاره ی زرشک را دریافت کرده بودند کاهش یافته بود (p<0.05) و فاکتور مالون دی آلدیید به طور معنا داری درگروه های 4 و 5 افزایش نشان داد (p<0.05) . نتیجه گیری: زرشک اثرات آنتی اکسیدانی بالایی دارد و می تواند در پیشگیری و درمان بعضی از بیماری ها مفید باشد با توجه به استفاده بیش ازحد مردم از این فراورده برای درمان بیماری هایی نظیر دیابت و ناراحتی قلبی در غلظت بالا می تواند موجب افزایش مارکر های استرس اکسیداتیو و کاهش آنتی اکسیدان ها شود و صدمات جبران ناپذیری به ارگانهای مختلف از جمله کبد و کلیه وارد کند .

Keywords:

زرشک , مصرف بیش از حد , استرس اکسیداتیو , سمیت