ناصر سنچولی - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زابل
حسن رحیمیان - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم ، دانشگاه تهران
نصرالله رستگارپویانی - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم ، دانشگاه رازی کرمانشاه
اسکندر رستگارپویانی - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم ، دانشگاه حکیم سبزواری

پژوهش با هدف بررسی اختلاف بین نرها و ماده های زیرگونه Paralaudakia microlepis taftanica انجام گرفت. برای این منظور چهارده نمونه (هشت نر- شش ماده) از کوه های تفتان جمع آوری گردید. از زیستگاه عکسبرداری و مشخصات آن شامل ارتفاع، طول و عرض جغرافیایی، پوشش گیاهی، دما و نوع بستر یادداشت شد. در هر کدام از نمونه ها بیست و سه صفت مورد مطالعه قرار گرفت ( 13 صفت متریک و 10 صفت مریستیک) و برای مقایسه صفات از تحلیل های آماری تک متغیره استفاده گردید. آنالیز آماری نشان داد که میانگین صفات طول پوزه تا کلوآک، طول دم، حداکثر عرض دم، طول سر، طول اندام حرکتی جلویی، طول پوزه تا منفذ بینی و طول بین دو منفذ بینی در نرها بیشتر از ماده ها بوده و همین صفات بین نرها و ماده ها دارای اختلاف معنی داری هستند. نرها سطح پشتی سیاه رنگ به همراه فلس های قهوه ای در ناحیه ستون مهره ایی، ماده ها سطح پشتی سیاه رنگ به همراه فلس های سبز کم رنگ در سطح پشتی و اندام حرکتی عقبی، سطح پشتی سر در نرها و ماده ها زرد رنگ است . سطح شکمی در نرها سیاه و در ماده ها خاکستری رنگ، نرها دارای فلس های پینه ای در سطح شکمی و جلوی کلوآک و ماده ها فاقد این فلس ها هستند. دوشکلی جنسی با تاثیرگذاری در ویژگی های جذب کننده جنس مخالفموجب موفقیت تولید مثلی می شود.

ایران، سیستان و بلوچستان، تفتان