مینا خراسانی - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه گیلان
شهریار سعیدی مهرورز - دانشیار گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه گیلان
شاهین زارع - استاد گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه تهران

از نظر آرایه شناسی، سرده پیاز (Allium) گروهی پیچیده و متغیر است که اساسا در نیمکره شمالی توزیع شدند. در حال حاضر، ایران با بیش از 120گونه آلیوم از کل 800-900 گونه شناخته شده دنیا به عنوان مهمترین مرکز تنوع Allium در آسیای جنوبی شناخته شده است. ویژگی های مربوط به ریخت شناسی بذر در سرده Allium، صفات سیستماتیکی مفیدی برای سطوح مختلف رده بندی فراهم می کنند. در مطالعه حاضر، بذرهای چندین بخشه مربوطه به هم تافت گونه ای A. stipitatum از مناطق مختلف ایران (کردستان، بختیاری، لرستان، یزد، آذربایجان، خراسان و...) جمع آوری و تعداد معدودی نیز از نمونه های خشک هرباریومی تهیه شدند. ویژگی های اصلی ریخت شناسی و ریزریخت شناسی بذرها با استفاده از میکروسکوپ های استریوسکوپ و الکترونی SEM مقایسه شدند و سپس عکس ها با نرم افزار Emag. J تنظیم و اندازه گیری شدند در اکثر گونه ها، الگوی های تزیینات دیواره های پریکلینال محدب، دانه دار به همرا تعدادی زگیل و دیواره های آنتی کلینال تقریبا موج دار با طول موج و دامنه های مختلف مشاهده شدند. صفات مربوط به رنگ و اندازه بذرها از نظر آرایه شناسی اهمیت چندانی ندارند. یافته های ما نشان می دهد که تزیینات سطحی و شکل سلول های اپیدرمی بذر در گونه های مورد مطالعه متنوع بوده به طوری که این صفات می تواند برای تعیین و شناسایی مرز بین بخشه ها، زیربخشه ها و گونه های Allium مفید باشد.

پیاز، تزیینات تستا، میکروسکوپ الکترونی نگاره، ریزریخت شناسی بذر