امیر اسحاقی - دانشآموخته دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
بهارک معتمدوزیری - استادیار گروه آبخیزداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
محمدرسول رجبی - کارشناس ارشد آبخیزداری، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران- نوشهر

حرکتهای تودهای، یکی از مهمترین انواع بلایای طبیعی هستند که هر ساله، خسارتهای زیادی را به حوزه آبخیزطالقان وارد میسازند. با پهنه بندی خطر وقوع حرکتهای تودهای، میتوان مناطق دارای پتانسیل بالای خطر را شناسایی نموده و با ارایه راه حلهای مناسب، تا حدی از وقوع حرکتهای تودهای جلوگیری نمود و یا از خسارات ناشی از وقوع آنها کاست. هدف از تحقیق حاضر، پهنه بندی خطر وقوع حرکتهای تودهای حوزه آبخیز طالقان بوده است. بدین منظور، با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی ) GIS (، نقشه های توپوگرافی، تصاویر ماهوارهای و بازدیدهای صحرایی، لایه های اطلاعاتی مورد نیاز شامل نقشه پراکنش حرکتهای تودهای حوضه، و نقشههای ارتفاع از سطح دریا، زاویه شیب، جهت شیب، شکل شیب، بارندگی متوسط سالیانه، درجه حرارت متوسط سالیانه، سنگشناسی، کاربری اراضی، تراکم پوشش گیاهی، فاصله از گسلها، فاصله از آبراههها و فاصله از جادهها تهیه گردید. سپس با استفاده از مدل آماری نسبت فراوانی، وزن عوامل موثر در وقوع حرکتهای تودهای، تعیین شده و نقشه پهنهبندی خطر حرکتهای تودهای حوضه، حاصل گردید. نتایج تحقیق حاکی از آن بوده است که بخش عمدهای از اراضی پرخطر حوضه، دارای واحدهای سنگ شناسی gy2 )متشکل از مارنهای حاوی املاح گچی و نمکی زیاد( و کاربری دیم بوده و در فاصله کمتر از 500 متری از گسلها و کمتر از 200 متری جادهها، واقع گردیده اند. ارزیابی دقت و مطلوبیت نقشه پهنه بندی خطر حرکتهای تودهای حاصل از مدل نسبت فراوانی توسط شاخصهای Dr و ROC ، حاکی از بوده است که نقشه حاصل از مطلوبیت و دقت پیشبینی بالایی جهت پهنهبندی خطر حرکتهای تودهای در حوزه آبخیز طالقان برخوردار میباشد .

حرکت توده ای، پهنه بندی خطر، نسبت فراوانی، GIS ، حوزه آبخیز طالقان