مینا مهدی زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری،دانشگاه آزاد اسلامی بیرجند
فرید فروزان فر - عضو هیت علمی گروه معماری دانشگاه آزاد اسلامی بیرجند

اعتبار و عظمت یخچال ها در مقایسه با سایر سازه های آبی از نظر ویژگی های معماری و عملکرد خاص آنان گاه نشانه تمدن و پیشرفت یک ملت و پیوند عمیق آن با تمامی مظاهر فرهنگ و هنر و تمدن ان سرزمین بوده است.یخدان که درمتون فارسی یخچال هم گفته می شودیکی از بناها جهت برآوردن نیاز به آب خنک،جلوگیری از فاسدشدن موادغذایی مورداستفاده بوده است و نمایشگر سعی تلاش انسان در این راه می باشد . یخدان ها دارای سابقه تاریخی درسراسرجهان بوده ودرایران سابقه آن به دورهای قاجاربرمی گردد.معماری یخدان هابه شکل گنبدی،زیرزمینی وبدون طاق است که برحسب نوع اقلیم دارای ساختار های متفاوت می باشد.وجوه مشترک همه یخدان هارامی توان دیوارهای طویل دوسرمنحنی،چال یخ وجوی آب نام بردکه ازمصالح آجر،گچ،گل وساروج ساخته شده است.یکی ازبناهای قابل توجه دربیرجند بنای یخدان رحیم آباداست که ازویژگی های بارزآن طویل بودن دیوار بامنحنی های خاص دردوطرف واتاق مخصوص نگهبان است.در این مقاله سعی خواهد شد ضمن برشمردن اهمیت سازه آبی یخچال ها و بررسی ساختمان آنها، به بررسی یکی از یخچال های بیرجند (یخچال رحیم آباد) پرداخته شود.

سازه های آبی، بیرجند، یخچال ها، یخچال رحیم آباد