محمدحسین عابدی - گروه هنر و معماری، دانشکده معماری، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
عبدالغفور جان زمین - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه معماری، موسسه غیرانتفاعی شمس، گنبد کاووس، ایران
محسن خراسانی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه معماری، موسسه غیرانتفاعی شمس، گنبد کاووس، ایران

آب به عنوان مایه حیات و زندگی اهمیتی فوق العاده در دیدگاه ها، فرهنگ ها و اساطیر دنیا داشته و نقش آن فراتر از نقش عملکردی به مثابه نمادی از پاکی، زایش و زیبایی مورد توجه قرار گرفته است. در ایران باستان، آب به عنوان، نقش پیام آور روشنایی و پاکی به شمار می رفت و از ارزش زیادی برخوردار بود. معماری ایرانیان با توجه به ویژگی منطقی و بومی آن همواره درصدد بوده است تا به بهترین نحو ممکن از امکانات محیط و آب که یکی از مهمترین آنها به شمار می رفته است، استفاده نماید و جدای از بحث عملکرد و نیاز فیزیکی همواره به دنبال آن باشد تا از وجه جمال و کمال آب نیز در ساخت بنا استفاده کند، لذا آب به عاملی در جهت سکون، تطهیر و آرامش بدل می شود و در معماری انواع بناها وارد می شود که بارزترین حضور آن را در مساجد و باغ ها شاهد هستیم. مقالظ حاضر با بررسی مختصر نقش آب در اساطیر و باورهای نخستین به دیدگاه های موجود درباره آن، در ایران قبل و بعد از اسلام پرداخته است و سپس نگاهی اجمالی به استفاده از آب در معماری مساجد و باغ های ایرانی می اندازد.

آب، نماد، مسجد باغ، معماری اسلامی