کاربرد سامانه اطلاعات جغرافیایی در ارزیابی خطر زمین لرزه در مناطق شهری (مطالعه موردی: شهرستان سقز در استان کردستان)

شهرهای امروزی در نقاط مختلف دنیا به دلایل متعدد از جمله نوع مکانگزینی، توسعه فیزیکی نامناسب، عدم رعایت استانداردهای لازم و غیره همواره در معرض خطرات ناشی از بلایای طبیعی قرار دارند. یکی از این خطرات طبیعی که بسیاری از شهرهای کشور ایران را تهدید میکند، زمین لرزه است. زلزله های مخرب و فاجعه آمیز چند دهه اخیر نشان داد که ایران کشوری زلزله خیز است و هیچ نقطه ای از آن از خطر زلزله در امان نیست. این پژوهش سعی دارد با بررسی خطر زمینلرزه در شهرستان سقز، خطر گسترش آن را در پیرامون گسلهایی که در محدوده شهر سقز وجود دارند، بپردازد. گسلهای موجود در محدوده شهر سقز در طول رودخانه سقز با جهتهای جنوب غربی شمال شرقی، در جهت شمال غربی جنوب غربی و یک گسل دیگر در امتداد رودخانه (چم ولیخان) و در محدوده شهرستان مورد مطالعه شامل گسل سنته با راستای شمال شرقی – جنوب غربی و درازای نزدیک به 50 کیلومتر در شرق سقز است. برای این منظور، با استفاده از نقشههای رقومی توپوگرافی و زمینشناسی به مقیاس 1:250000 و با بهرهگیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی شامل نرم افزار ArcGIS و دادههای لرزهنگاری دستگاهی و تاریخی، نقشه منحنیهای هملرز و پهنهبندی خطر زمینلرزه ترسیم شدند. نتایج نشان میدهند که بر اساس نقشه سایزموتکتونیک و بررسی تاریخ وقوع زمین لرزه در منطقه، امکان وقوع زلزله های با شدت بالا در منطقه سقز وجود دارد. و همچنین شهر شتابزده به سمت ارتفاعات ناپایدار و در بخشهای شمالی و غربی شهر در حریم گسل های فرعی درجه دو توسعه پیدا کرده است.

Keywords:

گسل , خطر زمین لرزه , گسترش شهرها , آسیب پذیری شهرها , شهرستان سقز