احد نژادابراهیمی - استادیار، دانشگاه هنر اسلامی تبریز
نغمه یقطین - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه سراج

در هنر و معماری اسلامی تمامیت کاینات به وسیله هندسه، اعداد و الفبا قابل درک میشود و هندسه در تمامی شیون هنر و معماری اسلامی متجلی شده است. از طرح کلی پلان معماری و نماها گرفته تا تزیینات و کاربندی و کوچکترین نقوش و آرایههای بنا میتوان هندسه را مشاهده کرد. هندسه مورد استفاده در معماری اسلامی عمدتا نقوش هندسی مانند: مربع، چند ضلعیهای منتظم . دایره میباشد. این شکلها علاوه بر جنبههای زیبایی شناسی، واجد مفاهیم و ارزشهای نمادین و معنوی میباشد. هندسه و معماری کاملا به یکدیگر وابسته هستند که همواره با انسان، افکار، عقاید و ادیان وی همراه بوده است. هندسه به عنوان بنیادیترین و تاثیرگذارترین ابزار نمود کالبدی اندیشه در قالب معماری و شهرسازی قابل ارزیابی از دیدگاههای مختلف است. هدف این پژوهش با مطالعهی نظریات صاحب نظران در مورد هندسه ایرانی میباشد و براساس مطالعات انجام یافته نتایج تحقیق نشان میدهد بر اساس نظریات مختلف در خصوص هندسه ایرانی اسلامی در معماری سه رویکرد هندسه قابل دسته بندی است که شامل: هندسه ترسیمی، هندسه تزیینی و هندسه مفهومی میباشد.

هندسه، معماری، هندسه ترسیمی، هندسه تزیینی، هندسه مفهومی