مصطفی سوری - کارشناسی ارشد تاریخ ایران اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد

قلمرو قاجاریان در ابتدا یکپارچه و متمرکز نبود بنابراین تقسیمبندیهای اوایل دورهی قاجار ثبات چندانی نداشت. در دوره ناصری که اقتدارحکومت مرکزی افزایش یافت این تقسیمبندیها حالت پایدارتری گرفت. در سال 1275 ه.ق نهاوند با لرستان و کرمانشاهان به عمادالدوله واگذار شد و تا مدتی نهاوند از لحاظ سیاسی تابع کرمانشاهان محسوب میشد. در سال 1280 ه.ق نهاوند با شهرهای قم، ساوه و زرند به اعتضادالدوله واگذار شد. در سال 1283 ه.ق نهاوند جزء ایالت مرکزی بود و به فیروز میرزا تعلق داشت، در سال 1293 ه.ق ، ولایت ثلاث ایجاد شد و نهاوند و ملایر ، تویسرکان به ولایت ثلاث نامبردار شدند. این تقسیم بندی تا سال 1316 شمسی ادامه یافت. در همین سال ایران به ده استان و چهل و نه شهرستان تقسیم گردید و در این بین استان کرمانشاه شامل ولایت ثلاث و همدان بود. در سال 1320 شمسی نام ثلاث حذف شد و در سال 1342 شمسی که همدان فرمانداری کل شد، شهرهای نهاوند و ملایر و تویسرکان جزء حوزهی فرمانداری کل شد. همدان نیز در سال 1352 شمسی تبدیل به استان شد.هدف این مقاله این است که تحولات ولایات ثلاث با تاکید بر ولایت نهاوند را در دوره ناصری بررسی کند.

ناصرالدین شاه، ولایات ثلاث، ولایت نهاوند، حاکمان، اوضاع سیاسی