اکرم مولایی - کارشناس ارشد روان شناسی عمومی

امروزه اینترنت چنان نفوذی در زندگی افراد به ویژه نسل نوجوان و جوان پیدا کرده که بسیاری نبود آن را اختلال در زندگی روزمره تعبیرکرده اند. چرا که با وجود امکاناتی مانند تلگرام، وایبر، لاین، واتس آپ ، تانگو ، فیسبوک، توییتر، و دیگر شبکههای مجازی میتوانند قسمت عمده از ساعات زندگی خود را در این فضاها بگذرانند. در این بین نوجوانان ایرانی نیز روز به روز به استفاده از شبکههای اجتماعی مجازی گرایش بیشتری پیدا کرده و از این طریق با دیگران ارتباط برقرار کرده و حتی به گذراندن اوقات فراغت و سایر فعالیتهای خود میپردازند. اما به نظر میرسد این وسیله ارتباطی، همراه با کارکردهای موثر و مفید خود، باعث دغدغه و نگرانی خانوادهها و مربیان آموزشی شده است. این پژوهش که با روش مروری ) اسنادی – کتابخانه ای ( انجام شده است، قصد دارد آسیب ها و تبعات بهره گیری از شبکه های اجتماعی مجازی برای نوجوانان دانش آموز بر اساس مطالعات را بررسی نماید و همچنین فرصت ها و محاسنی که حضور شبکه های اجتماعی مجازی می تواند در زندگی دانش آموزان نوجوان ایفا می نماید را مورد واکاوی قرار دهد. براساس مطالعات کاهش روابط حضوری، برهم خوردن نظم جلسات مختلف و کلاسهای درس، مزاحمتها و سوء استفاده در مجالس خصوصی، تضعیف روابط خانوادگی، تغییر نگرش و سبک زندگی افراد، کاهش مطالعات علمی، برخی از تبعات استفاده نادرست از این فناوری می باشد.همچنین نوع استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی بر تاثیر پذیری افراد از آن موثر است بطوری که استفاده هدفمند و آموزشی می تواند منجر به بهبود تعاملات شود و بر عکس استفاده غیر هدفمند مانند پرسه زنی و دیدن صفحات غیر اخلاقی می تواند انزوای اجتماعی کاربران را به همراه داشته باشد و همچنین میزان استفاده زیاد از آن می تواند سلامت روان کاربران را تهدید نمایدو افت تحصیلی را در بین آنها به همراه داشته باشد. در مقابل تسهیل و تسریع ارتباطات و تبادل اطلاعات، بهبود برنامه ریزی های آموزشی و پژوهشی، بهبود سرمایه اجتماعی، اشتراک گذاری بهتر دانش و اطلاعات علمی، جمع آوری داده و ابزاری جهت تسهیل و حمایت از فعالیتهای پژوهشی و آموزشی از فرصت های ظهور این فناوری ها در عصر جدید است. به نظر می رسد چنانچه بسترهای فرهنگی در این زمینه بیشتر مورد توجه مسیولین و سیاستگذاران قرار گیرد می توان این تهدیدها را به فرصت های پیش رو در عصر جهانی شدن تبدیل نمود.

فضای مجازی، شبکه های اجتماعی مجازی، اینترت، فناوری اطلاعات و ارتباطات