سمیرا فراهانی - استادیار پژوهشی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان آموزشی، تحقیقات و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

جنگلهای ارسباران یکی از مهمترین رویشگاه های جنگلی است که در ناحیه شمال غرب کشور قرار دارد. پروانه دم قهوهای بلوط (.EuprOctiS ChrySOrThOea (L از خانواده Lymantriidae بوده و یکی از مهمترین آفات برگخوار گیاهان جنگلی محسوب می شود که خسارت زیادی را به درختان بلوط جنگلهای ارسباران وارد می کند. امروزه کنترل آفات توسط دشمنان طبیعی با توجه به اهمیت آن برای حفظ پایدار محیط زیست در دنیا مرسوم شده است. از موفق ترین عوامل کنترل بیولوژیک پروانه دم قهوهای بلوط، می توان به چند گونه زنبورهای پارازیتوییدهای تخم (جنسهای TelenOmuS و TTiChOgramma) و از پارازیتوییدهای موفق لارو در درجه اول می توان به خانواده Tachinidae از دو بالان و سپس خانوادههای IChineumOnidae ،BraCOnidae و TOrymidae از بال غشاییان اشاره کرد. همچنین نقش سوسکهای شکارچی خانواده Carabidae و عوامل بیماری زای لاروها شامل قارج ها و باکتریها غیرقابل انکار است. فعالیت پارازیتوییدی و شکارگری عوامل بیولوژیک در مرحله تخم و لارو سنین اولیه که خسارت کمتری را دارند، اهمیت بیشتری دارد. تاکنون در دنیا بیش از 60 عامل بیولوژیک برای این آفت پلی فاژ شناسایی شده که از این تعداد، حدود یک سوم در ایران شناخته شده است. این مقاله به معرفی دشمنان طبیعی پروانه دم قهوهای بلوط در جهان و مقایسه آن با ایران می پردازد. لازم است بررسیهایی در جهت شناسایی های بیشتر، تخمین کارایی و پتانسیل استفاده از عوامل بیولوژیک کارآمد در کشور انجام گیرد

پروانه دم قهوه ای بلوط، کنترل بیولوژیک، ارسباران، جنگل