داود علیقلیزاده - کارشناسی ارشد، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل - سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
سیدابراهیم صادقی - استاد تمام، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

مناطق جنگلی استان اردبیلی بخصوص جنگلی حاتم مشی واقع در شمال غربی جنگلهای ارسباران از لحاظ ذخیره گاه ژنتیکی درختان بلوط و شرایط خاصی اکولوژیکی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. طی بررسی هایی که به منظور شناسایی حشرات گالزای درختان بلوط در مناطق جنگلی این استان انجام گرفت، زنبور گال زای گونه ی CynipSKOTSaKOVi Beli Zin با تراکم و پراکنش گسترده نسبت به سایر زنبورهای گالزای بلوط مشاهده گردید. این زنبور برای اولین بار از کشور از استان های اردبیل و ارسباران گزارش گردید. گالی های این زنبور فقط روی گونه ی بلوط اوری (QuercuSImaCranthera) مشاهده شد. با مشاهده اولین علایم تشکیل گالی، یاداشتها و نمونه برداری های هفتگی صورت گرفت. از اواخر تیرماه فعالیت لاروهای سن اول این زنبور در داخل حجرهها (گال) انفرادی در پشت برگها مشاهده گردید. حجرههای (گالی) متعددی در کنار یکدیگر در پشت برگ تشکیل می گردد. این حجره ها (گالی ها) در طرفین رگبرگ اصلی سطح زیرین برگ بصورت دو ردیف موازی مشاهده گردید که روی آنها توسط پرزهای شیری رنگ پوشیده شده بودند. با ادامه فصلی رویشی رنگ پرزها بتدریج از قهوه ای روشن به قهوه ای تیره تغییر یافت. وجود متراکم پرزها، شکل پشمالو به فرم این گالی میدهد. در این برردسی از داخل ھر حجرہ (گال) فقط یک زنبور گالزا خارج گردید. مراحل رشد لاروی و شفیرگی نیز در داخلی گالی مشاهده شد. در این بررسی با جمع آوری یکصد نمونه گالی از هر منطقه ی مورد مطالعه، بطور میانگین اندازه هر توده گالی 5 سانتی متر، وزن هر توده گالی 9 گرم، تعداد حجرههای تشکیل دهنده در هر توده 32 عدد و میانگین زنبورهای ظاهر شده ی عامل گالزا از هر توده ی گالی در آزمایشگاه به تعداد 10 عدد حشره کامل برآورد گردید. بیشترین تراکم این گالی به ترتیب در مناطق جنگلی اندبیل خلخالی، مناطق جنگلی فندوقلو و مناطق جنگلی حاتم مشسی برآورد گردید

زنبور گالزای CynipSKOTSaKOVi Belli Zin، بلوط اوری، اردبیل