اثرات قرق بر میزان تولید علوفه و پوشش تاجی گیاهان مرتعی در ارسباران

مطالعه تغییرات پوشش گیاهی در شرایط چرا و عدم چرای دام در رویشگاه های مرتعی، با توجه به نقش آن در برنامهریزیهای احیای مراتع، اهمیت ویژهای دارد. تاثیر قرق در روند تغییرات پوشش گیاهی مراتع طبیعی در منطقه ارسباران استان آذربایجانشرقی به مدت سه سال مورد مطالعه قرار گرفت. مراتع ارسباران با توجه به مطالعات پایه اولیه از لحاظ خاک شناسی، وضعیت اقلیم منطقه، زمین شناسی و فیزیوگرافی دارای محدودیت خاصی نیست و با مدیریت خاصی در منطقه می توان تفاوت فاحشی در تولید مراتع ایجاد کرد. بنابراین حدود 100 هکتار از عرصه تیمار از طریق حصار کشی کاملا قرق شده و انوانتری مرتع شامل اندازهگیریهای درصد پوشش تاجی، درصد لاشی برگ، خاک لخت، سنگ و سنگریزه و میزان تولید ماده خشک، طی سه سال از طریق پلات گذاری (پلات یک مترمربعی) در هرسال در چهار جهت (شمالی، شرقی، غربی و جنوبی) در هردو تیمار اصلی (قرق و تحت شرایط چرا) انجام گرفت. در تیمار تحت شرایط چرا به علت یکسان بودن وضعیت مرتع در کلیه جهات جغرافیایی اندازه گیری شدہ، میانگین دادههای به دست آمده در نظر گرفته شد. نحوه آزمایش به صورت بلوک کامل تصادفی بود که در چهار تیمار فرعی (جهات اصلی) و در هر جهت به تعداد 10 پلات یک مترمربعی از طول مختلف شیب نمونهبرداری به عمل آمد و میانگین هر جهت در طول هرسال برآورد گردید. در اواخر خردادماه هر سال بعد از تعیین درصد تاج پوششی، درصد خاک لخت، سنگ و سنگریزه و لاشی برگ، برای برآورد تولید علوفه، از روش قطع و توزین استفاده شد، بنابراین از ناحیه سه سانتیمتری از کف زمین علوفه برداشت و به توزین آنها اقدام گردید. در مقایسه فقط به درصد تاج پوشش و میزان تولید در هر جهت اکتفا شد. تجزیه واریانس از طریق نرمافزار MaStat-C به دست آمد و مقایسه میانگین ها از طریق آزمون دانکن بررسی شد. نتایج نشان داد، ازنظر درصد تاج پوشش و میزان تولید بین تیمارها اختلاف معنی داری در سطح یک درصد وجود دارد. بیشترین اختلاف بین تیمار شمال از لحاظ درصد تاج پوششی و میزان تولید علوفه به ترتیب با میانگین 86/9 درصد و 3836/3 کیلوگرم در هکتار با تیمار جنوب و شاهد (تحت شرایط چرا) به ترتیب 44 درصد و 1208/5 کیلوگرم در هکتار و 37 درصد و 564/8 کیلوگرم در هکتار می باشد.

Keywords:

قرق , چرا , مراتع , ارسباران , تولید , پوشش تاجی