زینب حسین پور - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب دانشگاه شهرکرد
مهدی رادفر - استادیار گروه منابع آب دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد
رسول میرعباسی نجف آبادی - استادیار گروه منابع آب دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد

یکی ا ز دستگاه هایی که به شدت تحت تاثیر خشکسالی واقع شده وکمتر مورد توجه قرار می گیرد، آب های زیرزمینی است. هدف اصلی این تحقیق، مشخص کردن خشکسالی های هواشناسی و هیدرولوژیکی و بررسی اثرات خشکسالی هواشناسی بر نوسانات سطح آب زیرزمینی آبخوان دشت شهرکرد می باشد. برای این منظور از شاخص SPI اصلاح شده در مقیاس های 6، 24 و 48 ماهه برای بررسی خشکسالی هواشناسی و شاخص حالت پیزومتریک (PSI) برای بررسی خشکسالی آب زیرزمینی استفاده شد. برای انجام این تحقیق از اطلاعات پایه شامل بارش ایستگاه سینوپتیک شهرکرد در دوره آماری 93-1360 بر اساس سال آبی و موقعیت و آمار سطح ایستایی 19 پیزومتر موجود در دشت شهر کرد در دوره آماری 94-1393 استفاده گردید. بهترین روش برای پهنه بندی خشکسالی آب زیرزمینی آبخوان دشت شهرکرد برای سال های 1378 تا 1394 از بین روش های میان یابی IDW, RBF و کریجینگ معمولی با روش اعتبارسنجی متقاطع در محیط Arc GIS 10.2 انتخاب گردید. نقشه های حاصل از پهنه بندی بیانگر وقوع دو دوره خشکسالی آب زیرزمینی از بخش های جنوب غرب و شمال غرب آبخوان بوده که به تدریج مناطق مرکزی آبخوان را درگیر کرده است. نتایج بررسی خشکسالی هواشناسی نیز، وقوع پنج دوره خشکسالی برجسته با تداوم بالا را طی سال های 70-1369، 1373، 80-1377، 87-1386 و 90-1389 نشان می دهد. از آنجا که خشکسالی تنها عامل افت سطح آب زیرزمینی دشت شهرکرد نمی باشد و عوامل دیگری مانند افزایش جمعیت، رونق صنعت و برداشت بی رویه از چاه ها نیز تاثیرگذار هستند، منطقه با بحران بسیار جدی کاهش سطح آب زیرزمینی و عواقب ناشی از آن همچون کاهش کیفیت آب و پدیده فرونشست زمین مواجه شده که در این شرایط اعمال مدیریت صحیح و کارآمد بر روی منابع آب زیرزمینی امری لازم و ضروری است.

خشکسالی، آب زیرزمینی، SPI اصلاح شده، PSI، کریجینگ