محمدرضا نیلفروشان - استادیار گروه معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اصفهان

نظریه شهر هوشمند تاریخچه مختصری دارد، اما همین تاریخچه مختصر، تاثیر گسترده ای بر گفتمان معاصر در زمینه توسعه شهری و شیوه های نوآوری آن داشته است. تا چند دهه پیش ، دانشپژوهان هم اصطلاح شهر هوشمند را بندرت به کار می بردند، چه برسد به مسیولان و کارگزاران شهری . با وجود این، تقریبا در یک دهه گذشته، این اصطلاح به اوج درخشش خود رسید تا اندازه ای که اکنون در متون علمی بتدریج جایگزین اصطلاح شهر پایدار شده که مدت ها بر برنامه ریزی و سیاست شهری حکمفرما بوده است. به نظر می رسد سیاست گذاران شهری، این مفهوم جدید را بر اساس ن (که هنوز محک زده نشده) برای احیای رشد اقتصادی شهری در کنار ارتقای قابلیت زیست پذیری و عملکرد زیست محیطی، مشتاقانه پذیرفته اند. این مقاله به تحلیل ریشه های مفهومی شهر هوشمند پرداخته است. ضمن تمرکز بر به کارگیری سیستم های فناورانه در زیرساخت شهری و فرایندهای دولتی، احتمالا تازگی منحصر به فردی به این موضوع می بخشد، اما با وجود این شهر هوشمند بتدریج مفاهیم موجود را گسترش می دهد و حداقل به دو روش مهم، استدلال می شود که شهر هوشمند نشان دهنده دستور کار نسبتا برگشت پذیری است: اول اینکه حاکی از بازگشت به سنت برنامه ریزی منطقی و نوینی است که بر فناوری دیجیتال به عنوان روند استانداردسازی تصمیم گیری تمرکز دارد؛ دوم اینکه با توجه به تمرکز غالب بر رشد اقتصادی از طریق نوآوری فناورانه دیجیتال، بازگشت نسبی از تعهد به پایداری شهری را نشان می دهد.

شهرهوشمند، برگشت پذیری، پایداری، فناوری، توسعه شهری