علی کیایی
احمد طاهرشمسی
بهروز بهنام

در دهه های اخیر انتخاب نوع اقدامات مدیریت بحران سیل تبدیل به یک چالش میان برنامه ریزان حوضه آبریز شده است، چونتنها استفاده از معیار حجم سیل برای تعیین راه حل انتخاب کفایت نمی کند؛ بنابراین فراتر از مشخصات رواناب و طغیان، نیاز به تعریف مجموعه ای از معیارهای جامع وجود دارد که به کمک آنها ارزیابی پایداری طرح های کاهش اثرات سیل امکان پذیر خواهدبود. لذا به منظور بررسی اثرات کاهشی استراتژی های مدیریت پیش از بحران سیل، از یک مدل تصمیم گیری چند معیاره (MCDM) جبرانی، DEFINITE، همراه با معیارهای تاب آوری درتوسعه پایدار (SDC) استفاده شده است. در این تحقیق با توجه به شرایط محیط زیستی، اجتماعی و اقتصادی منطقه، مجموعه ای از گزینه های سازه ای و غیرسازه ای برای مدیریت پیش از بحران در بازه ای از رودخانه دروغ واقع در حوزه مادرسو در شمال شرقی ایران درنظر گرفته شده است و به منظور بررسی اثرعدم قطعیت در رتبه بندی گزینه ها آنالیز حساسیت انجام شده است. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که با این شیوه می توان بررسی اثرات استراتژی های مختلف را با تاب آوری و پایداری بیشتر در سطح حوضه ابریز انجام داد. همچنین نتایج نشان می دهد که مدل جبرانی MCDM برای ترکیب معیارهای مختلف فنی، اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی جهت رتبه بندی این استراتژی ها مناسب است. این مدل قابلیت آن را دارد که بر اساس تغییر در ارجحیت هریک از معیارهای فوق، بتوان استراتژی های مدیریتی را رتبه بندی نمود و بهترین گزینه را انتخاب کرد.

مدیریت بحران سیل، پایداری، تاب آوری، MCDM، مدل جبرانی