فرشته اصلانی - دانشجوی دکتری مهندسی عمران گرایش مهندسی زلزله، پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله

تجارب موجود نشان میدهد به دنبال رخداد زمین لرزه ها، اغلب در فرآیند بازسازی به دلیل محدودیت زمان، کیفیت فدای کمیتمی شتود. در این میان، بازسازی محله خواجه مراد در شهر بم با توجه به مجاورت با ارگ و همچنین ویژگی های منحصر به فرد کالبدی و تاریخی آن، یکی از چالش برانگیزترین مقولات محسوب می شود. روش های تقرب، چگونگی آسیب شناسی و تکنیک های بازتوانی در راستای طراحی شهری مقاوم، از جمله مسایل پیش روی مجریان بازسازی قلمداد می شوند. در این راستا، مقاله حاضربه منظور شناخت و ارزیابی بازسازی پس از زلزله سال 1382 بم، با کمک رویکرد کیفی، به تحلیل داده ها می پردازد. بدین منظور،یکی از واحدهای همسایگی محله خواجه مراد به عنوان مورد مطالعاتی این مقاله انتخاب شده است. پس از مرور متون تخصصیپیرامون موضوع مورد نظر، سفر به شهر بم با هدف کار میدانی و مصاحبه عمیق با اهالی محله خواجه مراد به ویژه افراد ساکن در واحد همسایگی موردنظر انجام شد. اطلاعات مورد نیاز از طریق برداشت عکس، کروکی های دستی و ترسیم نقشه ها در مقیاس شهری جمع آوری شد. ضمن شناختمفهوم واحد همسایگی ودرنظر گرفتن اصول و ارزشهای آن، به نظر می رسد بازسازی واحد همسایگی مورد نظراز کیفیت مطلوب برخوردار نبوده و روابط همسایگی پس از بازسازی دچار تزلزل و آسیب شده است. این مقاله، جهت نقد بازسازی یک واحد همسایگی در شهربم، پس از شناخت همسایگی مورد نظر در محله خواجه مراد، در گام دیگر به زلزله بم و شناخت و تحلیل بازسازی انجام شده و در انتها به ارایه پیشنهاداتی به منظور بهسازی و مناسب سازی واحد همسایگی مزبور می پردازد. دستاورد کلی این مقاله بیانگر آن است که علیرغم صرف هزینه های گزاف، بازسازی واحد همسایگی موردنظر، یک کل به هم پیوسته را تشکیل نمی دهد و هویت جمعی و محله ای را مخدوش کرده است؛ هویتی که می توانست باعث ایجاد رشد و پویایی، افزایش ارتباطات اجتماعی و حس هم بستگی شود.

بازسازی، واحد همسایگی، محله خواجه مراد، تاب آوری، زلزله سال 1382