میرهاشم میرمحمدی - کارشناسی ارشدروانشناسی عمومی
علی اقبالی - عضو هییت علمی دانشگاه دانشگاه فرهنگیان
سبحان گل محمدزاده - کارشناسی روان شناسی بالینی
رحمان روایی - کارشناسی ارشدروانشناسی عمومی

این مطالعه با هدف بررسی رابطه ویژگی های شخصیت و طرحواره های هیجانی با اضطراب امتحان در بین دانش آموزان پسر دوره اول مقطع متوسطه ناحیه چهار شهر تبریز انجام گرفت. بدین منظور، 234 دانش آموز با روش تصادفی خوشه ای چند مرحله ای از بین جامعه آماری انتخاب شد و ابزارها را تکمیل نمودند. ابزارهای پژوهش شامل نسخه فارسی مقیاس طرحواره های هیجانی لیهی (LESS)، پرسش نامه شخصیت پنج عاملی نیو NEO-) (FFI و سیاهه اضطراب امتحان (TAI) بودند. طرح پژوهش همبستگی بوده و از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه همزمان برای تحلیل فرضیه ها و سوال ها استفاده شد. نتایج نشان داد که اضطراب امتحان با ویژگی های شخصیتی روان رنجوری، برون گرایی، خوشایند بودن و با وجدان بودن همبستگی معنادار دارد. علاوه بر این نتایج رگرسیون نشان داد که فقط روان رنجوری به صورت معناداری اضطراب امتحان را پیش-بینی میکند .(β=0/55) هم چنین اضطراب امتحان با طرحواره قابل کنترل بودن، خودآگاهی هیجانی، قابل درکبودن هیجان، نشخوار، پذیرش، ساده اندیشی در مورد هیجان ها، ابراز هیجان و نهایتا طرحواره سرزنش همبستگی معناداری دارد؛ طرحواره قابل کنترل بودن هیجان ها (r=0/41) بوده بالاترین همبستگی و در گام های بعد خودآگاهی هیجانی (r=0/31)، نشخوار (r=0/30 ) و ساده اندیشی درباره هیجان ها (r=0/29 ) قرار دارد و چهار طرحواره دیگر، همبستگیشان با اضطراب نسبتا پایین اما معنادار است. نتایج تحلیل رگرسیون طرحواره های هیجانی نیز نشان داد از بین طرحوارههای هیجانی، قابل کنترل بودن، خودآگاهی هیجانی، نشخوار، ساده اندیشی و ابراز به صورت معناداری اضطراب امتحان را پیش بینی میکنند. یافته ها حاکی از نقش ویژگی های شخصیتی از جمله روان رنجوری در اضطراب امتحان هستند؛ علاوه بر این طرحواره های هیجانی نیز نقش مهمی در پیش بینی اضطراب امتحان دانش آموزان دارند.

اضطراب امتحان، شخصیت، طرحواره های هیجانی