ممند سالاری - استادیار گروه ژیومورفولوژی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان

هیچ ناحیه ای را نمی توان در جهان پیدا کرد که در طی چند هزارسال اخیر تحت تاثیر تغییرات تکتونیکی قرار نگرفته باشد (کلر و پینتر، 1996؛ به نقل از سلیمانی، 1378). کشور ایران نیز که در بخش میانی کمربند کوهزایی آلپ- هیمالیا قرار گرفته است یک زون فعال و پویای فشارشی است که دگردیسی تکتونیکی آن متاثر از همگرایی ناشی از حرکت پوسته عربی و برخورد آن با پوسته اورآسیا از دوران دوم و دوره سینوزوییک تا زمان حال است (هولینسورت، 2010). میزان این همگرایی بر اساس مطالعات محققان همچون مک کواری و همکاران (2003)، 20 تا 30 میلی متر و ورنانت و همکاران (2004)، 31 میلی متر برآورد شده که در سطح پوسته قاره ای ایران غالبا در فرم گسلش و چین خوردگی خود را نشان داده است. حوضه وزنه نیز به عنوان محدوده مطالعاتی این پژوهش، واقع در شمال غرب ایران و نیز شهرستان سردشت، بخش کوچکی از زون سنندج- سیرجان می باشد که بر اساس تقسیمات ساختمانی روتنر و اشیوکلین در بخش شمالی آن قرار دارد. بررسی های زمین شناسی و ساختمانی گویای آن است که واحد سنندج- سیرجان از ناآرام ترین و فعالترین واحدهای ساختمانی ایران می باشد که حوضه وزنه نیز به عنوان بخشی از آن جدا از این نا آرامی نبوده و از آن متاثر می باشد (سالاری، 1385). در همین ارتباط بررسی نقشه های زمین شناسی، بیانگر ضخامت زیاد سنگ نهشته های کرتاسه با شرایط دگرگونی و نیز سازوکار شدید تکتونیکی هستند (نقشه زمین شناسی محدوده مطالعاتی). بر اساس مشاهدات نقشه ای و نیز تقسیمات واحدهای زمین شناختی ایران، می توان گفت که منطقه پژوهش پیچیدگی ساختمانی بالایی دارد که جدا از فعال بودن واحد سنندج- سیرجان و روندهای آن می تواند در ارتباط با روندهای آذربایجان و نیز روراندگی زاگرس باشد بر این اساس در این پژوهش تلاش می شود با یک دیدگاه مخاطره شناسی و در راستای کم و کیف تکتونیک فعال حوضه وزنه از روش هیا کمی و شاخص های مورفومتریک به یک ارزیابی و تحلیل منطقی پرداخته شود.

تکتونیک فعال، شاخص های مورفومتریک، حوضه وزنه