محمدمهدی حسین زاده - دانشیار دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی
رویا پناهی - دانشجوی دکتری مخاطرات زمینی ، دانشگاه شهید بهشتی
فرزانه درخشان - دانشجوی دکتری مخاطرات زمینی ، دانشگاه شهید بهشتی

رودخانه ها دایما در حال تغییر محیط میباشند و سطح آب در پاسخ به بارش و تغییرات فصلی افزایش می یابد این تغییرات باعث تغییر در ویژگی های یک کانال رودخانه میشود. با رسوب در بستر رودخانه، تغییر و جابجایی در سایر مشخصات هندسی رودخانه شروع می شود. کارهای مهندسی رودخانه برای تغییرات دبی رود، دبی رسوب، مسیر رودخانه، عمق آبراهه، پهنه ی سیل گیر و کیفیت آب مورد نیاز می باشد. دگرگون شدن شرایط پایدار رودخانه، عملکرد جدید و تغییرات متوالی را در مشخصه های فیزیکی رودخانه در پی خواهد داشت. مهم ترین نقش مطالعات موفولوژی رودخانه در چنین رودخانه هایی تعیین کمی و کیفی و عکس العمل رودخانه و پیش بینی روند تغییرات آینده می باشد.( کرم، 1393،134 ). به طور معمول مورفومتری کانال یک رودخانه شامل پارامترهایی از قبیل (طول کانال، شیب، عرض، و عمق کانال، عرض و دبی لبابی، اندازه دشت سیلابی و دبی) میباشد. مدل های قطعی فضایی، فرایندهای هیدرولوژیکی را در یک حوضه ی آبریز به وسیله ی مسیریابی جریان رودخانه در طول کانال واقعی با استفاده از معادله سرعت جریان اصلی شبیه ساری می کنند. معادله ضریب مانینگ در کانال بر اساس زبری، شیب، شعاع هیدرولیک میباشد و اندازه گیری موفومتری کانال هم وقتگیر و هم پر هزینه است در حالی که طول کانال و شیب کانال میتواند با استفاده از مدل رقومی ارتفاعی (DEM) و الگوریتم ها استخراج گردد اما متوسط پهنا و عمق کانال قابل تخمین نمی باشد هر چند این روش برای 50 سال توسط ژیومورفولوژیست ها و هیدرولوژستها مورد استفاده قرار گرفت (Leopold and Maddock, 1953).