محمدمهدی حسین زاده - دانشیار دانشگاه شهید بهشتی
میلاد رستمی - دانشجوی دکتری دانشگاه شهید بهشتی
کریم رحیمی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی

از مسایل مهم و کلیدی در بررسی فرسایش و پایداری رودخانه ها مسیله آغاز حرکات رسوبی می باشد. درک درست از انتقال رسوبو حساسیت کانال به فرسایش یا رسوب در مدیریت فرآیندهای رودخانه ای ضروری است (بیزی و همکاران، 2015). تولید رسوب رودخانهسبب کدورت آب، مشکلات مواد مغذی و آلودگیهای آب، مدفون نمودن تاسیسات انحراف آب و همچنین پر شدن دریاچه های ذخیرهآب می گردد. بررسی و برآورد مقاومت ذرات رسوبی در مقابل فرسایش باعث شناسایی نقاط پایدار و ناپایدار در مناطق مختلف بستر رودخواهد شد. ناپایداری مجرا و سواحل رودخانه نهتنها موجب خسارت به اراضی مستعد کشاورزی و تاسیسات مجاور ساحل رودخانه شدهبلکه رسوبات حاصل از فرسایش در برخی مواقع درصد قابل توجهی از مجموع کل رسوبات انتقالی توسط جریان رودخانه را شامل میشوند.ناپایداری مجرا و سواحل رودخانه به دلیل تاثیرگذاری بر میزان فرسایش و خصوصیات مجاری رودخانه ها در توسعه پهنه سیلابی ومدیریت منابع آب نیز اهمیت دارد (مینگوی و همکاران، 2010). در حالت کلی معمولا رودخانه ای که بار رسوبات آن رس و سیلت باشد،نسبت به آبراهه ای که دارای بار رسوبی ماسه و ریگ است، فعال و نا پایدار تر بوده و کانال اصلی معمولا باریکتر و عمیق تر است. با توجه به این موارد بافت رسوبات موجود در یک رودخانه نقش به سزایی در بررسی میزان فرسایش و میزان پایداری یک رودخانه می تواند داشته باشد (تکلدانی و همکاران، 2007). درک حرکت رسوب و حساسیت کانال نسبت به فرسایش یا رسوبگذاری، ضروریتی مهم برای مدیریت رودخانه است. برای مثال ضرورت غلبه آیند رسوبگذاری در یک بازه از رودخانه می تواند انتقال رسوب را کاهش دهد و در نتیجه افزایش قدرت رود و غلبه فرسایش در پایین دست شود، و این فرسایش سبب ناپایداری و خسارت به زیر ساخت ها می گردد.