زهرا رحیم زاده - استادیار دانشگاه فرهنگیان
مینا حبیبی - کارشناس ارشد جغرافیای طبیعی

سیل یکی از اصلی ترین بلایای طبیعی شناخته شده در جهان است. سالانه سیل در دنیا بطور میانگین، جان 26000 نفر انسان را می گیرد و بر زندگی 75 میلیون نفر دیگر تاثیر اقتصادی منفی می گذارد (سرحدی، 1387). در ایران نیز موقعیت جغرافیایی و وضعیت بارش و شرایط فیزیکی حوضه ها از یک سو و تغییرات کاربری در طبیعت و به هم زدن تعادل آن از سوی دیگر، باعث ایجاد سیلاب های ناگهانی شده که خسارات ناشی از آنها در دهه های اخیر بطور فزاینده ای رو به افزایش است. طی مطالعات انجام شده، سیل های خسارت آفرین 50 سال گذشته (1330-1380) نشان می دهند که تعداد وقوع سیل در دهه 80 نسبت به دهه 40 تقریبا 10 برابر شده است، به عبارت دیگر رشد 900 درصدی داشته است (عبدی، 1385). استفاده از مدل های بارش – رواناب یکی از روش های نسبتا دقیق، سریع و با قابلیت انعطاف پذیری مناسب است که در جهت پیش بینی و تعیین ابعاد سیل می تواند دامنه وسیعی از شرایط مختلف یه حوضه آبریز را دربرگرفته و اقدام به پیش بینی سیلاب نماید. از جمله معتبرترین و پر کاربردترین این مدل ها می توان به مدل HEC-HMS اشاره کرد. این نرم افزار در سال 1968 توسط سازمان حفاظت خاک آمریکا ارایه شد. تحقیقات بسیاری در زمینه بررسی سیلاب در ایران و جهان انجام گرفته که در بسیاری از آن ها، شبیه سازی بارش - رواناب توسط مدل هیدرولوژیکی HEC-HMS صورت گرفته است. چن و همکاران در سال 2009 و محمدعلی و همکاران در سال 2011 به ترتیب در کشورهای چین و پاکستان برای واسنجی رویداد سیلاب از مدل بارش - رواناب HEC-HMS استفاده کردند. نتایج نشان دهنده ی هماهنگی خوب بین هیدروگراف های مشاهده ومحاسبه شده در خروجی حوضه ها بود.