مهوش نداف سنگانی - دانشجوی دکتری ژیومورفولوژی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
حمید نژادسلیمانی - دانشجوی دکتری ژیومورفولوژی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

توجه به گردشگری معدنی که ژیوتوریسم معدنی هم گفته میشود این روزها مورد توجه بیشتر کشورهای معدن خیز قرار گرفته است و کشورهای زیادی از این ظرفیت شناخته شده به عنوان راهی جدید برای کسب درآمد بهره می برند. البته گردشگری مبتنی بر طبیعت گردی در ایران، در چند سال اخیر با نام کویرگردی و بیابانگردی، بازدید از تالاب ها، جنگل ها و سواحل در جزیره های جنوبی کشور با جلوه های خاص طبیعی مورد استقبال گردشگران داخلی و حتی خارجی قرار گرفته است. ولی گمان نمیرفت معادن روباز فعال یا متروکه جذابیت های بصری داشته باشند؛ اما ظاهرا کارشناسان گردشگری متوجه جذابیت این بخش در صنعت توریسم شده اند و از آن به عنوان یکی از شاخه های قوی و پربازدیدکننده طبیعی نام می برند در تعریف ژیوتوریسم آمده: شکل ویژه ای از صنعت گردشگری است که در آن ژیوسایت ها (مکان های ویژه زمین گردشگری) در مرکز توجه گردشگران قرار می گیرند. یک ژیوسایت می تواند چشم انداز، اشکال متنوع ناهمواری های سطح زمین، یک رخنمون سنگی، لایه های فسیل دار یا یک سنگواره به خصوص باشد و (جهانگردیزمین شناسی) بر روی جنبه های فرهنگی و تاریخی، همچون توجه به ساخت بناها از صخره ها و سنگ های محلی و به اشکال گوناگونی از فعالیتهای معدن کاری متمرکز می شود. از بین جاذبه های ژیوتوریستی هر کشوری، معادن از اهمیت خاصی برای جاذبه های توریستی برخوردار هستند که با عنوان ژیوتوریسم معادن مورد توجه قرار می گیرند. چراکه دیدن معادن، روشهای اکتشاف و استخراج آنها، دستگاه ها و ماشین آلات مورد استفاده برای استخراج معادن، مشاهده انواع سنگ ها به ویژه سنگ های قیمتی و جواهری برای مردم جذابیت خاصی دارد. همچنین درک مواهب خدادادی به صورت معادن و ظرفیت مناطق و روشهای معدنکاری و تاریخچه معدنکاری هر منطقه از گذشته های دور تا زمان حال، به منظور رونق گردشگری طبیعت گرا و پرکردن اوقات فراغت و کمک به درک و استفاده درست از مواهب و حفظ محیط زیست و آموزش همگانی علوم زمین و معدنکاری، از رویکردهای جدید جهان است که خود میتواند نقش مهمی در کارآفرینی برای مهندسان معدن و افزایش درآمد جنبی معادن بخش خصوصی و حفظ طبیعت بیجان بعد از عملیاتمعدنکاری داشته باشد . در حقیقت ژیوتوریسم، پدیده های زمینشناختی را معرفی می کند و یک سری گروه بندی نظیر پدیده های رسوبی، پدیده های فرسایشی و... دارد. ژیوتوریسم معدنی میتواند در بخش معدن کاری کهن و همچنین در بخش زمین شناختی قرار گیرد. گردشگری معدنی در دیگر کشورها از بین جاذبه های ژیوتوریستی هر کشوری، معادن از اهمیت خاصی برای جاذبه های توریستی برخوردار هستند که باعنوان ژیوتوریسم معادن مورد توجه قرار می گیرند.