محمد جهانکهن - نخبه وظیفه مرکز تحقیقات راهبردی و دفاعی
مصطفی لطفی - ناظر تخصصی مرکز تحقیقات راهبردی و دفاعی

معماری و فرهنگ واژه هایی آشنا برای همه اند. معماری نوعی هنر ظریف و فرهنگ بیانگر هویت جامعه میباشد و این دو همواره دارای رابطه ای نزدیک و مستمر بودهاند. یکی از قوی ترین نمادهای فرهنگی و هویتی کشور ما معماری است که از نشانه های اصلی فرهنگ و تمدن ماست. معماری به عنوان یک پدیده اجتماعی از فرهنگ نشات گرفته و بر آن تاثیر میگذارد و آینه ای است از اندیشه های انسان در رابطه با فضا، زیبایی شناسی، و فرهنگ. فضای معماری بر مبنای مفاهیم فرهنگی در عرصه زمان به رشد و تعالی می رسد و در بعد مکان تجلی می یابد. هنر به عنوان یک سیستم ارتباطی با زبان و فرهنگ در ارتباط می باشد و برای دریافت پیام موجود در آن، باید زمینه فرهنگی ای که هنر در مسیر آن بوجود آمده، مورد شناخت و مطالعه قرار گیرد، در غیر این صورت مفاهیم آن به خوبی قابل درک نخواهد بود. معماری دارای هویتی است که اولا بیانگر ارزش های حاکم بر جامعه است دوما مبین ارزشهایی است که جامعه به آنها تمایل دارد سوما بیانگر عوامل هویت فرهنگی پدیدآورنده آن است. در این مقاله پس از بررسی کامل مبانی نظری فرهنگ، معماری و روابط متقابل انها، پرسشنامه ای جهت بررسی همسویی- عدم همسویی معماری مراکز نظامی ایران با شاخص های فرهنگی حاکم طرح گردید. در این پرسشنامه تعداد 20 سوال جهت رسیدن به اهداف تحقیق طرح گردید. این پرسشنامه در بین 135 نفر از دانشجویان معماری و علوم اجتماعی دانشگاه تهران و تربیت مدرس توزیع گردید.. در پایان اکثر پاسخ دهندگان بر عدم همسویی این رابطه اتفاق نظر داشتند. ضمن اینکه دلایل این عدم همسویی و فاصله گرفتن رابطه آنها هم با نظرسنجی مشخص شده است. برای بهبود همسویی معماری مراکز نظامی با شاخص های فرهنگی، سه گزینه الف)توجه به معماری درخشان سنتی ایران ب)رویکردهای معماری پایدار و ج) رویکردهای پدافند غیرعامل در معماری، که از شاخص های بسیار ضروری معماری معاصر کشور جهت همسویی با شاخص های فرهنگی می باشد، به عنوان راهکار انتخاب گردیدند. که در پایان شاخص های فرهنگی و راهکارهای انها به صورت کامل آورده شده اند

معماری، فرهنگ، معماری پایدار، پدافند غیرعامل، مراکز نظامی