الهه گودرزی - کارشناسی ارشد معماری منظر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
ناصر قنبری - کارشناسی ارشد معماری فنی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

باغ ایرانی آنگونه که از ایده و تعریف آن بر میآید گذشته از فضایی عملکردی که مردمان در آن دمی بیاسایند و تفرج کنند، خود مفهومی نقش بسته بر سرزمین و برآمده از فرهنگ و شکل گرفته در آداب و رسوم مردمان است. هنر باغ سازی یکی از کهن ترین هنر های ایرانیان است و احداث ان توسط پادشاهان قدمتی دیرینه دارد. در دوران های مختلف سلاطین ایران زمین نسبت به ساخت باغ های متعددی با دلایل گوناگون اقدام می کردند.این باغ ها محل استقرار حاکمان بود که الزامات حکومت را از جمله امنیت، استقرار دایم یا میان مدت، بار عام ، پذیرایی سفرا و مهمانان خاص در آن فراهم می شد باغ در این مقوله از منظره های گوناگون مورد بررسی قرار گرفته است .هدف از نگارش این مقاله گونه شناسی باغ هایحکومتی با تکیه بر متون تاریخی می باشد که با روش تحلیلی توصیفی بر اساس مطالعات کتابخانه ای به بررسی دلایل احداث چنین باغ هایی و گونه شناسی انها به ان پرداخته شده است.نتایج حاضر نشان می دهد ساخت باغ های حکومتی دلایل متعددی داشته که می توانست برای نشان دادن قدرت، خوشگذرانی پادشاهان و یا موقیعت های سیاسی ان روزگاران باشد. هم چنین گونه شناسی باغ های حکومتی بر اساس عملکرد به باغ تفرجگاهی و باغ خانه بر اساس فرم به باغ کوشک، باغ چادر، باغ اب، باغ تخت، باغ قلعه، باغ تجیر ،باغ بیشه ،باغ حیاط و باغ در باغ دسته بندی می شود. نمونه های بررسی شده در این مقاله ارگ اکبریه، کوشک چهلستون، باغ سعادت اباد، باغ نارنجستان قوام شیراز، باغ تخت قراچه شیراز، باغ ایل گلی تبریز،باغ خرگاه اصفهان، باغ نوو قلعه باغ الموت می باشند. در اکثر باغ های مذکور مراسم خاص درباری چون بار عام، پذیرایی از مهمانان خاص، امور اداری یا حکومتی انجام می شده است که سیاحان گوناگون از ان یاد کرده اند.

باغ های حکومتی، دلایل احداث، گونه شناسی، مراسم