امیرعلی یوزباشی - پژوهشگاه مواد و انرژی، گروه شناخ تمواد (پژوهشکده نیم ههادیها)
میترا قبادی - پژوهشگاه مواد و انرژی، گروه شناخ تمواد (پژوهشکده نیم ههادیها)
مهدی کاشانی مطلق - دانشگاه علم وصنعت، دانشکده شیمی

با توجه به کاربرد موثر بنتونیت های فعال شده در فرا یند رنگبری روغن نباتی فعال سازی اسیدی بنتونیتهای قره نار و ... حاجی بچه در منطقه زنجان بوسیله اسیدسولفوریک مورد ارزیابی و مقا یسه قرار گرفت. بنتونیت ها ی مورد نظر حاوی مونت موریلونیت به عنوان اصلی ترین کانی و کلسیم به عنوان اصلی ترین کاتیون تعویض پذیر می باشد . در این کار پژوهشی باتوجه به ا ینکه ترکیبات کانه ای این دو بنتونیت تقر یباً مشابه به نظر می رسید، رفتار متفاوتی را طی فرآ یند فعال سازی از خود بروز دادند . این تغییرات بیشتر در خروج کاتیون های لایه اکتاهدرال از ساختار آن ها قابل مشاهده بود. به طوری که در مورد بنتونیت قره ناز با افزایش غلظت اسید تا 3 نرمال خروج ا ین کاتیون ها افزا یش و سپس تقریبا ثابت می ماند، در صورتی که درمورد بنتونیت حاجی بچه افز ایش مقدار کاتیون ها تا 5 نرما ل ادامه داشته و پس از آن کاهش می یابد. مطالعات XRD نشان داد که ساختار بنتونیت حاجی بچه در اثر فعال سازی اسیدی بیشتر دچار تخریب جزئی می شود. همچنین درمورد بنتونیت قره ناز، تشکیل تدریجی فاز ژیپس مشاهده شد . در صورتی که درمورد بنتونیت حاجی بچه این گونه نبود. مطالعات رنگبری روغن توسط بنتونیت های فعال شده نشان داد که حداکثر میزان رنگبری درمورد بنتونیت قره ناز در غلظت 3 نرمال و درمورد حاجی بچه در غلظت 5 نرمال اتفاق می افتد.

بنتونیت، مونتموریلونیت، فعال سازی اسیدی