معصومه توکلی خراسانی - دانشجوی کارشناسی ارشد خوردگی و حفاظت از مواد، گروه مهندسی مواد و متالورژی، دانشکده مهندسی، دانشگاه فردوسی مشهد
حسین ایزدی - پژوهشگر پسا دکترا، گروه مهندسی مواد و متالورژی، دانشکده مهندسی، دانشگاه فردوسی مشهد
محمدهادی موید - استاد گروه مهندسی مواد و متالورژی، دانشکده مهندسی، دانشگاه فردوسی مشهد

فولادهای میکروآلیاژی دسته ای از فولادهای آلیاژی هستند که عناصر آلیاژی از قبیل تیتانیوم، وانادیوم و نایوبیوم به مقدار کم، بمنظور بهبود خواص مکانیکی از جمله استحکام به آنها اضافه شده است. این دسته از فولادها به خصوص سری X70 به طور گسترده در ساخت خطوط لوله به کار می روند، زیرا با ضخامت کمتر می توان به استحکام مطلوب دست یافت و این موضوع سبب کاهش هزینه های تولید می گردد. از آنجایی که خطوط لوله عمدتا در معرض گاز ترش قرار می گیرند و یا حفاظت کاتدی می شوند، موضوع تولید هیدروژن و نفوذ آن به داخل لوله از اهمیت بالایی برخوردار است چرا که می تواند در محل دام های هیدروژنی از قبیل مرزدانه ها، نابجایی ها، میکرو حفرات، ناخالصی های غیر فلزی و رسوبات تجمع کند. این رفتار منجر به کاهش داکتیلیتی و تردی هیدروژنی می شود. از این رو تعیین نرخ نفوذ هیدروژن بمنظور پیش بینی خواص مکانیکی نمونه و رفتار آن حین سرویس مهم است. هدف این پژوهش، بررسی پارامترهای نفوذ هیدروژن در فولاد میکروآلیاژی X70 با ریزساختاری متشکل از فریت پلیگونال/ پرلیت است. به این منظور تست نفوذپذیری هیدروژن به روش دواناتان-استاچرسکی مطابق استانداردهای ISO 17081/ ASTM G148 انجام شد. نتایج حاصل نشان می دهد ضریب نفوذ هیدروژن در حدود 6-10×1.2 است که با اعداد گزارش شده توسط سایر محققین قابل مقایسه می باشد.

فولاد میکروآلیاژی X70 ، ضریب نفوذ، سل دواناتان- استاچرسکی