بررسی بازتاب باورهای عامیانه در دیوان سلیم تهرانی

ادبیات از نظر بار معنوی، مهمترین عامل انتقال فرهنگ است. بسیاری از آثار برجسته ی ادبی ما مشحون از اصطلاحات و امثال و باورهایی هستند که از گذشتهی دور به جا مانده اند که توجه شاعر به این عناصر اجتماعی و عامیانه نشان از نگاه واقع گرایانهی او به زندگی و محیط اطرافش دارد. محمدقلی سلیم تهرانی 1057)ه.ق) از شاعران معروف عصر صفویه و از سرچشمههای برجسته ی سبک هندی است که همزمانی حیاتش با بزرگانی چون صایب و کلیم کاشانی او را در حاشیه قرار داده است. زبان شعری او، زبان رسمی نبوده و بسیاری از اصطلاحات و تعبیرات روزمره متداول را در شعر خود به کار برده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی امثال و کنایات و باورهای عامیانه و بیان آنها به روش توصیفی _ تحلیلی و با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا و شیوه ی سندکاوی بر مبنای سبک شناسی آماری، کل دیوان سلیم را مورد مطالعه و تحقیق قرار داده است. نتایج بیانگر این امر است که: .1 سلیم تهرانی در به کارگرفتن ضرب المثلها و باورهای عامیانه به منظور القای خصال نیکوی انسانی دست توانایی داشته است..2 او خود را از سایه ی خوشبختی هما بی نیاز میبیند و عنقارا در دوری گزیدن از مردم میستاید .3. تهرانی در تصویر سازی و باالهام از شاخصه های ادب عامیانه و اعتقادات خرافی، به گونه ای از آنها استفاده کرده است که نشان میدهد خودش باورمند این عقاید نیست و هدف وی ازبیانشان، نفی آنها و برحذر داشتن مخاطبانش از باور آنها می باشد.

Keywords:

سلیم تهرانی , ادب و باور عامیانه , ضرب المثل , کنایه