مهدی صحافیان - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور–عضو گروه زبان و ادبیات فارسی خیام مشهد
علیرضا عابدیان - مدیرگروه ادبیات فارسی دانشگاه خیام مشهد
رضا بهرامی تربتی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی–عضو گروه زبان و ادبیات فارسی خیام مشهد

دستور تاریخی، دستور زبانی است که قواعد صرف و نحوی زبان را در دوران گذشته بررسی میکند و دربارهی تاریخ پیدایش و رواج و متروک شدن این قواعد بحث میکند . به عبارت دیگر، این دستوراز این بحث میکند که یک زبان ویک واژه چگونه تغییر و تحول یافته تا صورت امروزی خود را پیدا کرده است . دستور تاریخی یا دستور قدیم برای فهم و تفسیر متون کهن بسیار سودمند است ، بهطوری که بدون یادگرفتن قواعد ابدال و تخفیف و صرف و نحو قدیم، بسیاری از آثار گذشته برای ما غیر قابل فهم مینماید. به همین علت متون تاریخی ما شناسنامه فرهنگی ماست. بنابراین برای شناخت و بررسی آنها باید از دستورتاریخی بهره گرفت. یکی از این موارد بررسی دستور تاریخی ، پس واژه ی را درمتون کهن میباشد، که در گذشته کاربرد های زیادی داشته است را نهادی یکی ازآن تقسیمات دستوری است، که عدم توجه به این نوع کاربرد باعث میشود تا معنای جمله تشخیص داده نشود و مراد نویسنده مبهم یا اشتباه برداشت شود. در این مقاله نگارنده برآن است ابتدا پیشینه ی تاریخی پس واژه ی را بررسی و سپس نحوه کاربردی رای نهادی و در نهایت نمونه هایی از رای نهادی در گزیده تفسیر کشف الاسرار بررسی می شود.

را ، دستور تاریخی ، رای نهادی ، تفسیر کشف الاسرار