نگاهی روایت شناسانه به نفثه المصدور بر اساس نظریه روایت ژرار ژنت

نفثه المصدور اثری تاریخی، تحلیلی و انتقادی است که علیرغم پیچیدگی های فنی به بیان بخشهایی از تاریخ حمله مغول و انقراض سلسله خوارزمشاهیان و... پرداخته است. اگرچه نویسنده در این اثر قصد داستانگویی نداشته، اما ترتیب انتخاب ماجراها، نظمی علی و معلولی همراه با تم های داستانی به وجود آورده است. آثار انسان شناس ساختارگرای فرانسوی، کلود لوی-استروس درباره اسطورهها تاثیر مهمی در نظریههای روایت گذاشت و نشان داد که ساختارهای روایی اسطوره های منفرد به ساختار کلی و جامعی مربوط میشود که پیریزنده همه آنها است. این نوشتار با تحلیل و بررسی نفثه المصدور بر اساس نظریه ژرار ژنت در صدد ارایه ساختار روایی به طور ویژه زمان و کانون روایت این متن تاریخی، ادبی است. این پژوهش به روش کتابخانه ای و تحلیلی-توصیفی صورت گرفته است. تعلیق آغازین اثر به گونه ای نظر ژرار ژنت را که معتقد است، دچار تردید راوی و کانونیگر )تمرکز دهنده( در فرایند روایت، عناصری منفک از یکدیگرند مینماید. از میان دو نوع کانونی سازی درونی و بیرونی با واقعیتهایی درباره احساسات، افکار و واکنشهای شخصیت راوی مواجه میشویم، به طوری که تصویری مداخله گر و نفوذ کننده به دست می آید. راوی با انتخاب رویدادها از طریق روایت مابعد، موجب کشمکش درونی یا بیرونی میشود. اگرچه به نظر میرسد مولف قصد داستانگویی نداشته که زمان تجربه شده درونی را در زمان بیرونی بازنویسی کند. اما با تمهیدی داستانواره، از عناصری نمایشی برای جلب مخاطبی که دور از مکان و زمان حادثه است، خطی داستانی توام با تعلیق پدید آورده است. و با نوسان در زمان گذشته و آینده نوعی زمان پریشی را موجب شده است.

Keywords:

روایت شناسی , ژرار ژنت , نسوی زیدری , نفثه المصدور