سیدحسن حسینی الست - کارشناسی ارشد علوم و معارف نهج البلاغه

حرکت جوامع و سرنوشت آنان در گرو تعامل بین حکومت و توده است. فریب عوام توسط عوام فریبان, پدیده ای است که از دیر باز در کنش بین حکومت ها و اربابان قدرت با مردم, به عنوان یک واحد اجتماعی, دیده شده است. علوم جامعه شناسی جدید نیز با بررسی این مهم از دو منظر؛ محرک های عوام فریبان در جهت دهی توده و نیز قرار گرفتن توده در مسیر اهداف گروهی خاص, توجه ویژه ای به این پدیده اجتماعی با عنوان عوام فریبی نموده است. پژوهش حاضر به تبیین و شناخت زمینه های شکل گیری عوام فریبی بر اساس تاریخ حکومت کوتاه امام علی و آموزه های ایشان, پرداخته است. مخالفان امام  همواره با فریب عوام، سعی در به دست گرفتن قدرت و حذف امام  از حکومت بوده اند, همانگونه بر طبق شواهد تاریخی, وجود این پدیده, حکومت علوی را در طول مدت کوتاه عمرش همواره به دفاع از خود کشانده است و این خود زمینه ساز حذف حکومت علوی و انتقال قدرت به عوام فریبان گشته است. نتایج حاصل از این پژوهش, نشان دهنده این است که وجود زمینه هایی مانند ترک امر به معروف و نهی از منکر, همراهی عالمان دینی با عوام فریبان و عدم آگاهی توده باعث تسریع در شکل گیری پدیده عوام فریبی می گردد, که می تواند بسته به میزان عوامل و زمینه های موجود در یک جامعه, جامعه انسانی را از مسیر حقیقی و اصلی خود منحرف کند. این تحقیق, با روش تحلیل محتوا و جمع آوری اطلاعات به روش کتابخانه ای و از دو منظر بنیادی و کاربردی انجام شده است.

عوام فریبی، فریب، عوام، خواص، توده، جامعه، نهج البلاغه