سپیده واثقی - دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهش هنر

هارپی به عنوان مخلوقی ترکیبی، قدمتی طولانی در هنر ایران دارد. موجودات ترکیبی در هنر سفالگری دوران اسلامی ایران جزء زیباترین و اسرارآمیزترین نقوش سفالینه های اسلامی محسوب میشوند. این نقش به عنوان موجود ترکیبی انسان - پرنده با اساطیر کهن گره خورده است. هارپی را در دوران پیش از تاریخ، حامل مردگان به جهان دیگر تصویر میکردند که در دوران تاریخی با مفاهیم اسطوره ای پیوند خورد و در دوره اسلامی با مفاهیم مقدسی مشخص شد. اطلاعات به دست آمده در هنر دوران اسلامی ایران میتواند تا حدود زیادی راهگشای بسیاری از ابهامات موجود در این زمینه باشد. این مقاله بر آن است تا به بررسی شناخت مفاهیم و منشا کاربرد نقوش هارپی و سیر تحول آن در هنر ایران بپردازد.نقش هارپی با حفظ فرم اصلیاش، در دورههای مختلف مفاهیم متغیر را عرضه میدارد، اما جوهره وجودیاش (انسان و پرنده)همواره با مفهوم معنوی و آسمانی در ارتباط است. مهمترین منابع شناخته شده آنها مفاهیم بلند عرفان اسلامی در قالب انسان - پرنده بعلاوه برخی صورتهای فلکی و اساطیر ایران باستان میباشند.

موجودات ترکیبی، هنر سفالگری ایران، هارپی، مفاهیم معنوی، سفالی های منقوش