امیر علیخانی - قم جاده قدیم اصفهان دانشگاه قم دانشکده فنی و مهندسی
رضا بهروزی راد

قمرود یکی از رودخانه های طغیانی حوضه آبریز مرکزی ایران است که از کوههای گلپایگان سرچشمه گرفته و پس از الحاق رودخانه های گلپایگان، خمین، زواریان و شور از مرکز شهر قم عبور کرده و در دریاچه نمک تخلیه می گردد. این رودخانه تا قبل از احداث سد 15خرداد، سیلابهای بزرگی داشته، ولی پس از احداث آن در سال 1373 تقریباً خشک شده و همین امر باعث توسعه شهر به حریم رودخانه و حتی احداث ساخت و سازهایی از قبیل پارکینگ حرم مطهر حضرت معصومه «سلام ا..علیها» و صحن جدید حرم مطهر با سرپوشیده کردن رودخانه، جاده عبوری شمال به جنوب شهر و احداث چاههای آب شرب شهری در داخل رودخانه شده است. سیل 11 فروردین ماه 1388 رودخانه قمرود و خسارات جانی و مالی آن و آسیب دیدن بخشهایی از ساخت و سازهای موجود و یا در حال احداث در داخل رودخانه، زنگ خطری بود برای تمامی سازمانها و نهادهایی که همچنان در حال توسعه فعالیت های خود در داخل رودخانه قمرود می باشند. در این مقاله به اثرات سازه های احداث شده در رودخانه بر کاهش ظرفیت عبور دهی سیلاب پرداخته و ضمن تاکید بر توقف هر چه سریعتر طرحهای عمرانی در بستر قمرود، با پرداختن به اثرات و خسارات سیل اخیر و پیامدهای ناگوار آن، راههای جلوگیری از وقوع سیل و مدیریت بحران در مواقع سیلاب بررسی و راهکارهای عملی لازم ارائه شده است. متاسفانه آمار موجود در پنج دهه گذشته در کشور ما یک رشد 250 درصدی خسارت ناشی از سیل را مورد تایید قرار داده است.

تغییر اقلیم، ظرفیت آبگذری سیل، سازه های تقاطعی، توسعه بی رویه، مدیریت سیلاب